Giáo án bài Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (kịch bản văn học) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bộ phim) - Giáo án Ngữ văn lớp 11

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: 

+ Trình bày khái niệm kiểu bài nghị luận về một tác phẩm văn học (kịch bản văn học) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bộ phim)

+ Xác định yêu cầu đối với kiểu bài nghị luận về một tác phẩm văn học (kịch bản văn học) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bộ phim)

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học;

- HS trình bày sản phẩm.  

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận;

- GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

I. Tìm hiểu chung

* Tri thức về kiểu bài:

1. Kiểu bài

Nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc bộ phim là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và một số nét nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm văn học (kịch bản VH) hoặc một tác phẩm nghệ thuật (bộ phim) đó.

2. Yêu cầu đối với kiểu bài

- Về nội dung:

Nêu và nhận xét được một số nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm văn học hoặc bộ phim dựa trên những lí lẽ xác đáng và bằng chứng tiêu biểu, hợp lí lấy từ tác phẩm.

- Về hình thức:

Đảm bảo các yêu cầu của kiểu bài nghị luận như lập luận chặt chẽ, diễn đạt mạch lạc, sử dụng các phương tiện liên kết văn bản và kết hợp các thao tác lập luận hợp lí.

- Bố cục bài viết gồm 3 phần:

+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận (tên tác phẩm văn học hoặc bộ phim, tác giả; khái quát nội dung chính…), hoặc nêu định hướng của bài viết.

+ Thân bài: Lần lượt trình bày các luận điểm để làm nổi bật những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật; đưa ra lí lẽ và bằng chứng đa dạng, thuyết phục để làm sáng tỏ luận điểm; các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

+ Kết bài: Khẳng định ý kiến về giá trị của tác phẩm hoặc nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và người đọc/người nghe.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi: Phân tích kiểu văn bản Xung đột trong bi kịch Vũ Như Tô:

Câu 1 (trang 136 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Vấn đề nghị luận trong văn bản là gì?

Câu 2 (trang 136 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Người viết đã đưa ra những lí lẽ, bằng chứng nào để khẳng định: Xung đột quyết liệt trong tác phẩm bi kịch Vũ Như Tô của Nguyễn Huy Tưởng là xung đột giữa nghệ sĩ và nhân dân trong văn bản?

Câu 3 (trang 136 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Bạn rút ra được lưu ý gì khi viết văn bản nghị luận về một vở bi kịch từ văn bản trên?

- HS nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe và nhận xét

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận;

- GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng

II. Bài viết tham khảo

Phân tích kiểu văn bản Xung đột trong bi kịch Vũ Như Tô: 

Câu 1 (trang 136 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

- Vấn đề nghị luận: Xung đột trong bi kịch của Vũ Như Tô. 

Câu 2 (trang 136 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

Người viết đã đưa ra những lí lẽ, bằng chứng sau:

- Lí lẽ 1: Vũ Như Tô, nghệ sĩ tài trời đã ngoại tứ tuần mà chưa làm nên sự nghiệp, đứng trước ngã rẽ: hoặc là từ chối thiên chức hoặc là tự sát hoặc là tuân lệnh và mượn tay Lê Tương Vục để thực hiện mộng lớn.

+ Ông đòi vua của mình toàn quyền làm việc, kẻ nào tái lệnh chém bêu đầu. Công trình với năm vạn thợ bên trong và mười vạn thợ bên ngoài được so sánh với cuộc chiến tranh nước ngoài.

+ Cái quyền sống của nhân dân bị hi sinh không thương tiếc trong cuộc chiến ấy được phát lên thành nhiều lần và từ nhiều miệng… 

+ …

- Lí lẽ 2: Nếu quan niệm hoạt động sáng tạo là sự thực hiện mệnh lệnh của cái đẹp và việc bảo vệ quyền sống và các quyền chính đáng khác của con người là sự thực hiện mệnh lệnh của cái thiện., thì trước chúng ta là cuộc xung đột khốc liệt giữa cái đẹp và cái thiện.

Câu 3 (trang 136 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 1 – Chân trời sáng tạo):

- Khi viết văn bản nghị luận về một vở kịch cần lưu ý:

+ Nêu được vấn đề cần nghị luận.

+ Đưa ra các dẫn chứng, lí lẽ phù hợp, chính xác.

+ Khẳng định lại luận đề sau khi phân tích. 

+ …