Giáo án Văn 8 bài Tức nước vỡ bờ - Giáo án Ngữ văn lớp 8

Giáo án Văn 8 bài Tức nước vỡ bờ

Xem thử Giáo án Văn 8 KNTT Xem thử Giáo án Văn 8 CTST Xem thử Giáo án Văn 8 CD

Chỉ từ 500k mua trọn bộ Giáo án Ngữ văn 8 cả năm (mỗi bộ sách) bản word phong cách hiện đại, trình bày đẹp mắt, dễ dàng chỉnh sửa:

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức

- Đọc hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại- cốt truyện ,nhân vật, sự kiện trong đoạn trích : “Tức nước vỡ bờ”.

- Giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm tắt đèn.

- Thành công của nhà văn trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện và xây dựng nhân vật.

2. Kĩ năng

- Có kĩ năng tóm tắt văn bản truyện .Vân dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực.

3. Thái độ

- HS có lòng tự hào, ý thức xây dựng XHCN, biết phản kháng đúng với hoàn cảnh để bảo vệ chân lí, lẽ phải.

II. Chuẩn bị tài liệu

1. Giáo viên

Bài soạn , tài liệu tham khảo, chuẩn kt kn.

2. Học sinh

Soạn bài, chuẩn bị đồ dùng học tập.

III. Tiến trình tổ chức dạy học

1. Ổn định tổ chức Sĩ số

2. Kiểm tra

H: Phân tích cảm xúc của bé Hồng khi gặp và nằm trong lòng mẹ?

3. Bài mới

GV: Giới thiệu bài mới:

- Ngô Tất Tố là nhà văn hiện thữ phê phán xuất sắc trong nền văn học hiện thực 1930- 1945. Ông viết nhiều tác phẩm có giá trị trong đó :Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu viết về người nông dân trước CM. Để hiểu sâu sắc về họ, chúng ta cùng tìm hiểu đoạn trích”Tức nước vỡ bờ”.

Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt

HĐ1.HDHS đọc và tìm hiểu chú thích:

- GV hướng dẫn đọc; giọng chị Dậu lúc van lơn, tha thiết, khi gay gắt, quyết liệt; giọng cai lệ: hống hách, độc ác; anh Dậu: yếu ớt.

- GV đọc mẫu.

- HS đọc phân vai (4 em).

Gọi hs nhận xét.

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc:

H:Đọc chú thích sao (SGK) cho biết vài nét về tác giả, tác phẩm?

2. Chú thích:

a. Tác giả:

- Ngô Tất Tố(1893-1954)

- Quê:Lộc Hà, Từ Sơn, Bắc Ninh.

- Là nhà văn hiện thức xuất sắc chuyên viết về người nông dân trước cách mạng.

- Được truy tặng giải thưởng về VHNT năm 1996

H: Kể tên một số tác phẩm chính của NTT?

- Tiểu thuyết “Tắt đèn”- 1939; “lều chõng”- 1940; Các phóng sự: “Tập án cái đình”- 1939; “việc làmg”- 1940.

Em hiểu gì về tiểu thuyết “Tắt đèn”?

H:Em biết gì về tiểu thuyết “Tắt đèn”? Đoạn trích thuộc chương mấy của tác phẩm? Nói về vấn đề gì?

- Kể về việc bọn cai lệ đến nhà chị Dậu, đánh trói anh Dậu. Chị Dậu tìm mọi cách cứu chồng không được, chị liêù mình cự lại chúng.

Giải thích từ”cai lệ”? “lực điền”?

- Tiểu thuyết “Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất của NTT, ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người nông dân trong xã hội phong kiến, phê phán sự dã man, tàn ác của xhpk đương thời.

- Đoạn trích: “Tức nước vỡ bờ” thuộc chương 18 của tác phẩm.

c. Từ khó (SGKT32).

HĐ2.HDHS đọc- hiểu văn bản:

H: Văn bản viết theo thể loại nào?

III. Đọc- hiểu văn bản:

1. Thể loại: Tiểu thuyết

H: Có thể chia văn bản làm mấy phần ? ND từng phần?

- HD tìm hiểu văn bản.

- HS đọc” anh Dậu uốn vai ngáp dài T29.

2. Bố cục: 2 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến “có ngon miệng hay không” ⇒ chi Dậu ân cần csóc người chồng ốm yếu

+ Phần 2: phần còn lại ⇒ chị Dậu can đảm đương đầu với ng nhà cai lệ.

H: Tìm những chi tiết miêu tả thái độ, hành động,ngôn ngữ của cai lệ khi đến nhà chị Dậu?

3. Phân tích:

a. Nhân vật cai lệ:

- Hành động:

+ Sầm sập tiến vào với roi song, tay thước, dây thừng;

+ trợn ngược hai mắt quát...

+ Giật phắt dây, chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu.

+ Bịch vào ngực chị Dậu, trói anh Dậu.

+ Tát vào mặt chị Dậu, sấn đến chỗ anh Dậu.

- Ngôn ngữ:

+ Thét“thằng kia, ông tưởng mày...

+ Giọng hầm hè, nham nhảm, giục trói.

H: Em nhận xét gì về hành động,ngôn ngữ,của cai lệ qua các chi tiết vừa tìm?

- Ngôn ngữ của loài thú dữ, chỉ biết quát, thét, hét.

- Hành động hung bạo, tàn ác, dã thú.

- Chửi bới thô tục, nói năng đểu cáng.

⇒ Hành động,ngôn ngữ của loài thú dữ, chỉ biết quát, thét, hét,hành động hung bạo, tàn ác, dã thú;chửi bới thô tục, nói năng vô văn hoá.

H: Em nhận xét gì về nghệ thuật xây dựng nhân vật của tác giả NTT?

* Đó chính là NT khắc hoạ tính cách nhân vật điển hình của tác giả NTT.

- NT: Nhân vật cai lệ được khắc hoạ hết sức nổi bật, sống động chân thực, có giá trị điển hình rõ nét ⇒ Nghệ thuật xây dựng nhân vật phản diện.
H: Qua các chi tiết trên em hãy nêu suy nghĩ của mình về con ng cai lệ. * Cai lệ là một kẻ thô tục, hung hãn, tàn bạo, lòng lang dạ sói,táng tận lương tâm, là hiện thân sinh động của bọn tay sai dưới chế độ xã hội thực dân pk đương thời.

- GV chuyển ý:

H: Khi bọn tay sai đến nhà, chị Dậu đang trong tình thế như thế nào?

b. Nhân vật chị Dậu:

* Tình thế của chị Dậu khi bọn tay sai đến nhà.

- Vụ thuế đang ở thời điểm gay gắt, chị đã bán con, bán cho, bán khoai đủ nộp cho chồng, nhưng lại phải nộp sưu cho người em chồng đã chết; chồng ốm do bị đánh đập → tình thế nguy ngập

H: Khi bọn tay sai vào nhà chị đã đối phó ntn để bảo vệ chồng?

H: Khi bọn tay sai không thèm để ý đến những lời van xin thống thiết của chị, chị đã hành động ntn?

* Diễn biến tâm lí và hành động của chị Dậu:

- Hành động, ngôn ngữ:

+ Lúc đầu thiết tha van xin lễ phép:

“cháu van ông nhà cháu vừa mới tỉnh đc một lúc xin ông tha cho”.

+Sau đó: Không thể chịu đc, liều mạng cự lại bằng lí lẽ : “Chồng tôi đau ốm các ông không đc phép hành hạ”

+ Cuối cùng chị Dậu cự lại bằng hành động quyết đấu lực với chúng “ Mày trói chồng bà đi bà cho mày xem” → thách thức.

Vùng dậy chống trả quyết liệt: “ túm cổ, ấn dúi, nắm gậy, vật nhau, túm tóc, lẳng cho một cái…”.

H:Tác giả dùng từ loại nào để miêu tả sự phản kháng của chị Dậu với bọn Cai Lệ? - Nghệ thuật: Động từ m/t hành động túm, ấn, dúi, nắm vật, lẳng → Sức mạnh phản kháng mãnh liệt của chị Dậu.
H: cách dùng lời lẽ xưng hô của chi Dậu có sự thay đổi ntn trong đoạn trích? - Lời lẽ xưng hô của chị Dậu thay đổi theo thái độ và hành động: lúc đầu gọi ông xưng cháu, sau nữa là gọi ông xưng tôi, cuối cùng là gọi mày xưng bà → thay đổi thái độ và ngôi xưng hô.
H: Cùng với sự thay đổi lời lẽ xưng hô, trạng thái tâm lí của chị Dậu có sự thay đổi theo ntn? * Diễn biến tâm lí : Lúc đầu chị run run van xin thể hiện sự khiêm nhường nhưng hoàn toàn không yếu đuối, mà trái lại chị vẫn có một sức sống mạnh mẽ, một tinh thần phản kháng tiềm tàng, bị đẩy tới đường cùng chị đã vùng dậy chống trả quyết liệt.( lời lẽ xưng hô cũng thay đổi theo).

H:Theo em vì sao chị Dậu có sức mạnh đó ?

(Thảo luận nhóm 4- 3 phút),

Báo cáo.

- GV kết luận: Đó là sức mạnh của lòng căm thù, tình yêu thương.

⇒ Cùng với sự thay đổi đó là niềm căm giận tăng lên ngùn ngụt, một sức sống tiềm tàng,mãnh liệt đc bộc lộ và sức phản kháng đến phi thường.Đó chính là sức mạnh xuất phát từ lòng yêu thương.
H: Em nhận xét như thế nào về cách miêu tả hành động , thái độ tâm lí nhân vật chị dâu của tác giả? - T/giả miêu tả chân thực, hợp lí diễn biến tâm lí nhân vật chị Dậu phù hợp với diễn biến sự việc.
H:Nêu suy nghĩ của em về nv chị Dậu? ⇒ Chị Dậu là ngưòi phụ nữ mộc mạc, hiền dịu, đầy vị tha, yêu thương chồng con,sống khiêm nhường, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng không yếu đuối mà có một sức sống tiềm tàng, tinh thần phản kháng mãnh liệt .
H:Thái độ và tình cảm của nhà văn được thể hiện như thế nào qua việc kể tả về các nhân vật chị Dậu, Cai lệ? - T/g thể hiện sự thấu hiểu và cảm thông sâu sắc với tình cảnh cơ cực, bế tắc của ng nông dân bị đàn áp, cổ vũ cho tinh thần phản kháng của họ. Lên án bọn tay sai phong kiến.
H: Em nhận xét gì về nghệ thuật của tác giả?

c. Nghệ thuật kể chuyện:

-Tạo tình huống truyện có tính kịch;kể chuyện,miêu tả nhân vật chân thực, sinh động

(ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, tâm lí…)

H: Em hiểu thế nào về nhan đề “Tức nước vỡ bờ”?

H:Em nx ntn về nt đoạn văn m/t chị Dậu đánh nhau với cai lệ ?

d. Nhan đề:

- Nhan đề là một câu tục ngữ đã bắt gặp chân lí của nhà văn hiện thực NTT,toát lên lô gic hiện thực có áp bức, có đấu tranh; toát lên chân lí: con đường sống của những người bị áp bức chỉ có thể là con đường đấu tranh.

→ Đó là thái độ cổ vũ người nông dân nổi dậy.

- Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật rõ nét.

- Ngòi bút miêu tả linh hoạt, sống động.

- Ngôn ngữ kể chuyện,miêu tả của tác giả và ngôn ngữ đối thoại của nv đặc sắc.

HĐ3.HDHS tổng kết:

H: Em cảm nhận đc gì về nội dung và nghệ thuật đoạn trích“Tức nước vỡ bờ”

- Gọi HS đọc ghi nhớ sgk

III. Tổng kết:

1. Nội dung:

- Tác giả NTT đã vạch trần bộ mặt tàn ác,bất nhân của thực dân phong kiến đương thời ; xã hội ấy đã đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng cực khổ, khiến họ phải liều mạng chống lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình thương yêu vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.

2. Nghệ thuật:

- Nghệ thuật khắc hoạ nhân vật rõ nét.

- Ngòi bút miêu tả linh hoạt, sống động.

- Ngôn ngữ kể chuyện,miêu tả của tác giả và ngôn ngữ đối thoại của nv đặc sắc.

HĐ4.HDHS luyện tập:

- GV cho 4 HS nhập vai 4 nhân vật: chị Dậu, cai lệ, người nhà lí trưởng,

* Ghi nhớ: SGKT 33.

IV. Luyện tập:

- Đọc thể hiện giọng từng nhân vật.

4. Củng cố, luyện tập

H: Nêu suy nghĩ của em về nhân vật cai lệ?

H: Em hiểu gì về nhân vật chị Dậu và xã hội phong kiến đương thời

5. Hướng dẫn học ở nhà

Học ghi nhớ, nắm nội dung phân tích,soạn: Xây dựng đoạn văn trong văn bản. Đọc kĩ, trả lời câu hỏi SGK.

Xem thử Giáo án Văn 8 KNTT Xem thử Giáo án Văn 8 CTST Xem thử Giáo án Văn 8 CD

Xem thêm các bài soạn Giáo án Ngữ văn lớp 8 hay khác:

Săn shopee siêu SALE :

Quý phụ huynh và học sinh có thể đăng ký các khóa học tốt lớp 8 bởi các thầy cô nổi tiếng của vietjack tại Khóa học tốt lớp 8

CHỈ CÒN 250K 1 KHÓA HỌC BẤT KÌ, VIETJACK HỖ TRỢ DỊCH COVID

Tổng hợp các video dạy học từ các giáo viên giỏi nhất - CHỈ TỪ 199K tại khoahoc.vietjack.com

Tổng đài hỗ trợ đăng ký khóa học: 084 283 45 85

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Loạt bài Giáo án Ngữ văn lớp 8 của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sgk Ngữ văn 8 Tập 1 và Tập 2 theo chuẩn Giáo án của Bộ GD & ĐT.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.


Giải bài tập lớp 8 sách mới các môn học
Tài liệu giáo viên