Giáo án Sinh học 8 Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

HĐ 1: Sự đông máu

Mục tiêu: HS trình bày được vai trò và cơ chế của sự đông máu

Phương pháp: vấn đáp + thuyết trình + trực quan

Phát triển năng lực: quan sát, phân tích, tổng hợp

Thời gian: 15’

+ Yêu cầu HS quan sát video sau đó thảo luận theo bàn (nhóm 2) và trả lời câu hỏi:

1. Vai trò của tiểu cầu đối với quá trình đông máu?

2. Khối máu đông gồm những gì?

3. Sự khác nhau cơ bản giữa huyết thanh và huyết tương?

GV tổng kết kiến thức

Thực hiên theo yêu cầu của GV

I. Đông máu

Đông máu là sự hình thành nên khối máu đông, là một cơ chế tự vệ chống mất máu của cơ thể

Tiểu cầu có vai trò quan trọng đối với sự đông máu: hình thành nút tiểu cầu tạm thời bịt kín miệng vết thương; giải phóng enzim tham gia hình thành tơ máu

Cơ chế đông máu:

HĐ 2: Các nhóm máu ở người

Mục tiêu: Hs phân biệt được các nhóm máu ở người, trình bày được nguyên tắc truyền máu

Phương pháp: trực quan, thuyết trình, vấn đáp

Phát triển năng lực: quan sát, tổng hợp

Thời gian: 15’

Khi cơ thể mất đi 1/3 tổng lượng máu sẽ đối diện với nguy cơ tử vong. Để khắc phục mất máu, các bác sĩ tiến hành truyền máu. Tuy nhiên, việc cho và nhận máu có một số nguyên tắc quan trọng, không phải ai muốn cho hay muốn nhận như thế nào đều được.

Yêu cầu học sinh quan sát hình 15 SGK về thí nghiệm của Karl Landsteiner, thảo luận theo tổ và trả lời câu hỏi

1. Trong hệ máu ABO, có mấy nhóm máu? Đó là những nhóm máu nào?

2. ở hệ máu ABO, có những loại kháng nguyên và kháng thể nào? Kháng nguyên và kháng thể này tồn tại ở đâu? Chỉ ra kháng nguyên kháng thể của từng nhóm máu?

3. Yêu cầu hs quan sát bảng 15, Thảo luận nhóm

N1: nhóm máu O cho được những nhóm máu nào, nhận được máu từ những nhóm máu nào?

N2: nhóm máu A cho được những nhóm máu nào, nhận được máu từ những nhóm máu nào?

N3: nhóm máu B cho được những nhóm máu nào, nhận được máu từ những nhóm máu nào?

N4: nhóm máu AB cho được những nhóm máu nào, nhận được máu từ những nhóm máu nào?

+ GV yêu cầu các nhóm dựa vào kết quả thảo luận, hoàn thiện sơ đồ truyền máu.

+ GV điều chỉnh đúng nội dung kiến thức

Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên

II. Các nguyên tắc truyền máu

1. Các nhóm máu ở người

Ở hệ nhóm máu ABO có 4 nhóm máu chính: O, A, B, AB

+ nhóm máu O: không có kháng nguyên, có kháng thể α và β

+ nhóm máu A: Kháng nguyên A, kháng thể β

+ nhóm máu B: kháng nguyên B, kháng thể α

+ nhóm máu AB: kháng nguyên A và B, không có kháng thể

Sơ đồ nguyên tắc truyền máu

HĐ 3: Nguyên tắc truyền máu

Mục tiêu: Hs nêu được các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu

Phương pháp: vấn đáp + thuyết trình + trực quan

Phát triển năng lực: quan sát, phân tích, tổng hợp

Thời gian: 5’

+ Yêu cầu HS: dựa vào nôi dung các câu hỏi gợi ý SGK trang 49 -50 hãy chỉ ra các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu?

+ GV điều chỉnh đúng các nội dung kiến thức

+ Mở rộng: người nhóm máu AB trên tế bào hồng cầu có kháng nguyên A và B. người có nhóm máu O trong huyết tương có cả kháng thể α và β. Theo nguyên tắc kết hợp kháng nguyên – kháng thể thì nhóm máu AB không thể nhận máu từ nhóm máu O, vậy tại sao trong sơ đồ truyền máu, người có nhóm máu AB vẫn có thể nhận máu từ người có nhóm máu O?

Gv: truyền máu không hòa hợp: lượng ít: 250ml, tốc độ rất chậm)

Thực hiện theo yêu cầu của GV

2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu

Làm xét nghiệm máu để lựa chọn nhóm máu cho phù hợp và tránh nhận máu có chứa tác nhân gây bệnh

Truyền máu hòa hợp: cùng nhóm máu truyền cho nhau

Truyền máu không hòa hợp: lượng ít, tốc độ chậm