Suy nghĩ về ý nghĩa và giá trị của lòng hiếu thảo trong đời sống con người hôm nay

Câu hỏi Suy nghĩ về ý nghĩa và giá trị của lòng hiếu thảo trong đời sống con người hôm nay trong văn bản Gặp quỹ dữ và thần rừng (hổ) thuộc bộ Ngữ liệu ngoài sgk dành cho học sinh lớp 10 đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh lớp 10 học tốt môn Văn. Mời các bạn đón đọc:

Suy nghĩ về ý nghĩa và giá trị của lòng hiếu thảo trong đời sống con người hôm nay

Xem thử

Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 10 phần Chèo, tuồng bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1133836868 - CT TNHH DAU TU VA DV GD VIETJACK - Ngân hàng MB (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

Nội dung văn bản Gặp quỹ dữ và thần rừng (hổ)

GẶP QUỶ DỮ VÀ THẦN RỪNG (HỔ)

(Trích chèo “Trương Viên”)

Tiếng hát hậu trường:

(Văn binh lửa)

Binh lửa ầm ầm

Gió bay nhà bạc, cát lầm của thưa Tùng bước ngẩn ngơ

Mẹ già đầu bạc, con thơ má đào.

Mụ:

(Nói) Giặc dùng dùng kéo đến sau lưng

Con dắt mẹ đi làm sao được (Hát vãn)

Đành như bẻ ngô, lìa tơ

Lênh đênh góc bể, bơ vơ chân trời.

Thị Phương:

Trình lạy mẹ,

Khôn xiết lao đao

Bởi vì ai xui khiến

Chẳng may ra gặp cơn binh biến

Kẻo con còn mang một chút má hồng

Sợ kẻ gian hùng, con lỗi đạo tao khang (Hát thảm)

Trước là thất tiết cùng chàng

Sau con bỏ mẹ giữa đàng ai nuôi.

Con đưa mẹ vào ẩn chốn sơn lâm

Mụ:

Con ơi, bây giờ mẹ đói bụng khát nước, nhọc lâm...

Mẹ không thể đi được nữa, con xem có gần nhà ai thì con xin cho mẹ một chút đỡ đói lòng.

Thị Phương: (Nói sứ)

Mẹ ơi,

Con trông bên đông có lửa

Mẹ ngồi đây, con thử vào coi

Có cơm cháo xin người thí bỏ

Quỷ: (Ra) Động ta đây nghiên chỉnh sắp bày

Ủa kìa người họa phúc tới đây

Sai chúng quỷ ra vây bắt lấy

(Xung danh) Mỗ bạch yêu tinh

Chiếm cao san nhất động

Ngày ngày thường bát người nuốt sống

Đêm thời đón khách nhai gan

Lộc thiên trù đưa đến tự nhiên (1)

Nay được bữa no say... cha chả!

Này người kia,

Sơn lâm rừng vắng Đỉnh thượng non cao

Chốn hang sâu sao dám tìm vào

Đi đâu đó, kìa con, nọ mẹ?

Thị Phương:

Trinh lạy ông thương đoái

Mẹ con tôi đói khát làm thay

Xây nhà lạc bước đến đây

Có con cháo xin người thì bố

Quỷ:

Không khiến kêu van kể là

Ta quyết nhai tuổi, nuốt sống không tha

Quỷ cái: (Ra)

Chàng ăn thịt gì cho thiếp tôi ăn với!

Quỷ:

Ta ăn thịt Thị Phương

(Lược đoạn Quỷ nói chuyện với Quỷ cái, Quỷ cái xin là em kết nghĩa để Thị Phương không bị ăn thịt, cuộc nói chuyện của thần linh và Thị Phương và mẹ để tránh nạn bị ăn thịt)

Thị Phương: (Quay ra) - Mẹ thức hay ngủ mẹ ơi!

Mụ: - Con vào đấy có được tí gì không?

Thị Phương: - Thưa mẹ, con vào đó, quỷ đông đòi ăn thịt

Mụ: - Ăn cơm với thịt đông à?

Thị Phương: - Quỷ đông đòi ăn thịt con, mẹ ạ.

Quỷ cái ra can rồi lại cho vàng.

Mụ:

(Cầm vàng hát sắp) - Ở hiền rồi lại gặp lành

Mẹ lại ngại thân con (Hát văn)

Như dao cắt ruột mẹ ra (Nói)

- Con ơi, trời còn sớm hay đã tối mà con cứ dắt mẹ đi mãi thế này?

Gặp vợ chú quỷ cho thanh tre già

(Nói sử) Ối con ơi,

Mẹ cảm thương thân mẹ

Trăm sầu, nghìn thảm chất đà nên con!

Thị Phương:

- Trình lạy mẹ,

Vầng ô đã lặn

Vắng vẻ của nhà

Mẹ con ta vào gốc cây đa

Nằm nghỉ tạm qua đêm sẽ liệu (ngồi nghỉ)

Thần rừng (Hổ): (Ra)

- Ra oai hùm gầm kêu ba tiếng

Phóng hào quang chuyển động phong lôi

Xa chẳng tỏ, nhảy lại ngô coi

Giống chi chi như thể hình người

Đi đâu đó? - Kìa con, nọ mẹ

Muốn sống thời ai chịu cho ai

Vào nộp mệnh cho ta nhai một.

Thị Phương: - Trăm lạy ông,

Nhẽ ngày hôm qua một tận không còn

Tôi kêu trời khấn đất đã vang

Qua nạn ấy, nạn này lại phải

Ông ăn thịt một, còn một ông tha

Ông để mẹ già, tôi xin thế mạng.

Ơn ông vạn bội

Mụ:

Con tôi còn trẻ

(Nói sứ) Trình lạy ông

Công sinh thành, ông để tôi đền

Ông ăn thịt tôi, ông tha cháu nó

Thị Phương: - Thưa mẹ, mẹ để con chịu cho

Mụ:

Ới con ơi, con còn trẻ người non dạ, để mẹ chịu cho.

Thần rừng (Hổ): - Nhẽ ra thời ăn thịt cả không tha

Thấy mẹ con tiết nghĩa thay là

Tha cho đó an toàn tính mệnh

(Trích Hà Văn Cầu, Tuyển tập chèo cổ, NXB Sân khấu,1999)

Chú thích:

Tóm tắt vở chèo: Trương Viên quê đất Võ Lăng, nhờ mẹ sang hỏi cưới Thị Phương, người con gái của Tể tướng đã hồi hưu, thấy chàng học giỏi, cha Thị phương đồng ý và cho đôi ngọc lưu ly làm của hồi môn. Giữa lúc chàng đang dùi mài kinh sử thì được chiếu đòi đi dẹp giặc, chàng từ biệt mẹ già, vợ trẻ ra chiến trường. Trong cảnh chạy giặc, Thị Phương đã dắt mẹ chồng lưu lạc suốt mười tám năm. Hai người bị quỷ dữ trong rừng sâu đòi ăn thịt, song may nhờ người vợ quỷ nhận làm chị em xin tha rồi cho vàng. Tiếp đó họ lại bị hổ dữ đòi ăn thịt. Thị Phương tình nguyện dâng miếng thịt nơi cánh tay để cứu mẹ chồng. Hổ tha mạng cho cả hai mẹ con. Mẹ ốm, nàng dâng đôi mắt mình để Sơn Thần làm thuốc chữa cho mẹ. Để có cách sinh nhai, Ngọc Hoàng sai Chúa Tiên xuống dạy nàng nghề đàn hát. Thắng trận trở về, Trương Viên trở về quê cũ tìm mẹ già và vợ, sau đó đi nơi khác, chàng gặp hai mẹ con bà hát xẩm. Qua bài Trần tình, chàng đã nhận ra mẹ và vợ. Nhờ ngọc lưu ly, đôi mắt của Thị Phương trở lại trong sáng như xưa

* Tên đoạn trích do người soạn đề đặt: Thị Phương và mẹ chồng bị quỷ dữ trong rừng sâu đòi ăn thịt, song may nhờ người vợ quỷ nhận làm chị em xin tha rồi cho vàng. Tiếp đó họ lại bị hổ dữ đòi ăn thịt. Thị Phương tình nguyện dâng miếng thịt nơi cánh tay để cứu mẹ chồng. Hổ tha mạng cho cả hai mẹ con.

(1) Lộc thiên trù: Lộc của bếp nhà trời ban cho

Câu hỏi: Từ nội dung đoạn trích Gặp quỷ dữ và thần rừng (Hổ) (trích chèo Trương Viên), anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa và giá trị của lòng hiếu thảo trong đời sống con người hôm nay.

Hướng dẫn trả lời:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích ngữ liệu “Vai trò của dòng chảy tự nhiên và các tác động đến dòng chảy tự nhiên” của Lê Thị Hường.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngắn gọn về đoạn trích Gặp quỷ dữ và thần rừng (Hổ) – một câu chuyện giàu tính nhân đạo trong kho tàng chèo cổ Việt Nam.

- Nêu vấn đề: Lòng hiếu thảo – đức tính quý giá, là cội nguồn của mọi giá trị đạo đức và nhân cách con người.

* Thân bài:

a. Giải thích

- Hiếu thảo là tấm lòng biết ơn, yêu thương, kính trọng cha mẹ, ông bà; là sự quan tâm, chăm sóc, báo đáp công sinh thành, dưỡng dục.

- Lòng hiếu thảo không chỉ là tình cảm tự nhiên mà còn là bổn phận, trách nhiệm đạo lý của mỗi con người.

b. Phân tích, bàn luận

- Trong đoạn trích, Thị Phương hiện lên như biểu tượng của lòng hiếu thảo, nhân nghĩa:

+ Khi lâm vào cảnh nguy nan, nàng tình nguyện hiến thân để cứu mẹ chồng, thể hiện tấm lòng vị tha, nhân hậu.

+ Hành động ấy vượt trên bổn phận người con dâu – là biểu hiện của tình yêu thương chân thành, hiếu nghĩa sâu sắc.

+ Ngay cả khi bị đe dọa bởi hổ dữ, Thị Phương vẫn xin chết thay cho mẹ – đó là đỉnh cao của đạo lý “hiếu thảo”.

- Câu chuyện không chỉ ca ngợi cá nhân Thị Phương mà còn tôn vinh truyền thống đạo lý của dân tộc Việt Nam:

+ Tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, “hiếu để vi tiên”.

+ Hiếu thảo được xem là nền tảng của nhân cách, là gốc của đạo làm người.

- Trong xã hội hiện nay, lòng hiếu thảo vẫn giữ nguyên giá trị:

+ Là sự sẻ chia, chăm sóc cha mẹ khi họ già yếu, cô đơn.

+ Là biết sống tốt, học tập, làm việc có ích để cha mẹ được tự hào.

+ Trong thời đại vật chất, lòng hiếu thảo không phải là tiền bạc mà là tình yêu thương, sự quan tâm, kính trọng.

c. Mở rộng, phản đề

- Đáng tiếc rằng ngày nay vẫn còn một số người vô tâm, bất hiếu, coi thường công ơn sinh thành – biểu hiện của sự xuống cấp đạo đức.

→ Phê phán lối sống ấy, đồng thời khẳng định: giữ gìn và phát huy lòng hiếu thảo chính là cách giữ gìn bản sắc và nhân cách dân tộc.

* Kết bài:

- Khẳng định ý nghĩa sâu sắc của lòng hiếu thảo – cội nguồn của tình yêu thương và đạo đức con người Việt Nam.

- Liên hệ bản thân: cần biết sống yêu thương, quan tâm, đền đáp công ơn cha mẹ bằng hành động thiết thực mỗi ngày.

Bài viết tham khảo

Từ ngàn đời nay, dân tộc Việt Nam luôn xem trọng đạo lý “Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”. Lòng hiếu thảo đã trở thành chuẩn mực căn bản trong nhân cách con người Việt. Đọc đoạn trích Gặp quỷ dữ và thần rừng (Hổ) trong vở chèo Trương Viên, ta càng xúc động trước hình ảnh người con dâu Thị Phương – biểu tượng cho tấm lòng hiếu thảo và nhân nghĩa sâu nặng.

Lòng hiếu thảo là tình cảm chân thành, biết ơn và kính trọng dành cho đấng sinh thành, là sự báo đáp công ơn dưỡng dục của cha mẹ. Người có lòng hiếu thảo không chỉ yêu thương, chăm sóc cha mẹ mà còn luôn sống lương thiện, hướng thiện để cha mẹ được an lòng và tự hào.

Trong đoạn trích, Thị Phương là mẫu người phụ nữ giàu tình yêu thương và đức hy sinh. Khi mẹ chồng đói khát, nàng không quản nguy hiểm, dấn thân vào rừng sâu để xin ăn. Khi quỷ dữ đòi ăn thịt, nàng sẵn sàng xin chết thay cho mẹ, và dù đối mặt với hổ dữ, nàng vẫn nguyện hiến thân để mẹ được sống. Tình cảm ấy không chỉ là đạo hiếu, mà còn là biểu hiện của nhân nghĩa, vị tha và lòng nhân ái sâu sắc. Câu chuyện cảm động về Thị Phương khiến ta nhận ra rằng, lòng hiếu thảo không chỉ nằm ở lời nói hay hình thức mà phải được thể hiện bằng hành động, bằng sự sẵn sàng hi sinh vì người mình yêu thương.

Trải qua hàng trăm năm, đạo hiếu vẫn là nền tảng của văn hóa Việt Nam. Trong xã hội hiện đại, hiếu thảo không còn được thể hiện bằng việc “phụng dưỡng cha mẹ” theo kiểu xưa, mà bằng việc sống tốt, sống có trách nhiệm, làm cha mẹ vui lòng và hạnh phúc. Tuy nhiên, thật đáng buồn khi ngày nay vẫn có những người trẻ vô tâm, thờ ơ, thậm chí bạc bẽo với cha mẹ. Họ chạy theo vật chất, coi nhẹ tình thân, làm tổn thương những người đã hy sinh cả đời vì mình. Đó là biểu hiện của sự sa sút đạo đức cần được phê phán

Lòng hiếu thảo là thước đo phẩm giá con người, là ngọn nguồn của mọi đức hạnh. Giữ gìn và nuôi dưỡng lòng hiếu thảo chính là gìn giữ cội nguồn đạo lý dân tộc. Mỗi người chúng ta cần biết trân trọng, yêu thương cha mẹ khi họ còn sống; quan tâm, chia sẻ và làm những điều tốt đẹp để cha mẹ luôn được ấm lòng.

Xem thêm các câu hỏi Đọc hiểu và Viết trong văn bản Gặp quỹ dữ và thần rừng (hổ) chọn lọc, hay khác:

• Xác định thể loại của văn bản Gặp quỹ dữ và thần rừng (hổ)

• Văn bản Gặp quỹ dữ và thần rừng (hổ) kể lại sự việc gì?

• Thị Phương đã có những hành động nào thể hiện sự hiếu thuận của mình?

• Trước sự cầu xin của Quỷ cái, Quỷ dữ đã có quyết định ra sao?

• Từ nội dung văn bản Gặp quỹ dữ và thần rừng (hổ), hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về lòng hiếu thảo.

Xem thêm bộ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 10 phần Chèo, tuồng chọn lọc, hay khác:

• Đọc hiểu Cha con tương tàn

• Đọc hiểu Châu Long gặp gỡ và giúp đỡ Lưu Bình

• Đọc hiểu Nỗi oan hại chồng

• Đọc hiểu Nghêu, sò, ốc, hến

• Đọc hiểu Tiên Bửu

• Đọc hiểu Xúy Vân giả dại

• Đọc hiểu Xã trưởng - Mẹ Đốp

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---