Phân tích giá trị nội dung của văn bản trích Đăm Di đi săn

Câu hỏi Phân tích giá trị nội dung của văn bản trích Đăm Di đi săn thuộc bộ Ngữ liệu ngoài sgk dành cho học sinh lớp 10 đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh lớp 10 học tốt môn Văn. Mời các bạn đón đọc:

Phân tích giá trị nội dung của văn bản trích Đăm Di đi săn

Xem thử

Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 10 phần Truyện sử thi bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1133836868 - CT TNHH DAU TU VA DV GD VIETJACK - Ngân hàng MB (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

Nội dung truyện Đăm Di đi săn

ĐĂM DI ĐI SĂN (Trích)

(Tóm tắt: Bố mẹ Đăm Di sinh được 5 người con, bốn trai một gái, Đăm Di là con trưởng. Bốn người con trai đều tài giỏi, người con gái thì xinh đẹp vô cùng. Một hôm, Đăm Di kêu gọi thanh niên trai tráng trong làng cùng vào rừng sâu săn bắn. Mọi người đều đồng tình. Họ ra đi, để lại buôn làng cho người già, phụ nữ trông coi. Hơ Lát Giang là em trai út của Đăm Di, vì còn nhỏ nên không được đi theo. Trong lúc họ đi vắng, Y Hú và Y Jú – hai anh em xấu bụng và gian xảo, lười biếng đã xúi giục tên tù trưởng Ca Rơ Bú đến cướp làng của Đăm Di. Hơ Lát Giang tuy còn nhỏ nhưng đã anh dũng chống cự, giết được em trai của Ca Rơ Bú là Ca Rơ Mưng. Tuy vậy, cuối cùng, liệu không địch nổi kẻ thù, chàng đành bỏ trốn. Ca Rơ Bú bắt hết dân làng Đăm Di về làm nô lệ, cướp của, đốt nhà. Hơ Lát Giang trốn vào rừng sâu, tìm được Đăm Di và mọi người, kể lại hết sự tình. Đăm Di liền dẫn mọi người liền trở về làng. Họ bắt tay vào việc khôi phục lại buôn làng, chuẩn bị lực lượng để chiến đấu với Ca Rơ Bú. Khi thấy lực đã đủ mạnh, lại nhân dịp Ca Rơ Bú làm lễ bỏ mả cho em trai là Ca Rơ Mưng, Đăm Di đã cùng các em bàn bạc cẩn thận, sau đó kéo sang làng Ca Rơ Bú để trả thù. Kết quả là họ đã giết được anh em nhà Ca Rơ Bú, giải cứu cho mọi người. Cuộc sống trở lại cảnh no ấm, yên vui).

ĐĂM DI: – Hỡi tất cả trai làng! Ta có việc gấp cần bàn, cần làm. Hãy về ngồi đủ nơi sàn nhà ta, nghe ta nói điều bụng ta đang nghĩ, đang muốn. Mai ta muốn đi hỏi tội kẻ ác Ca Rơ Bú, cứu mẹ, cứu cha cùng vợ con, anh em các người.

TRAI LÀNG: – Ơ ông Đăm Di! Chúng tôi đến ngay đó!

Thuốc hút chưa hết một điếu, chưa tàn một tẩu, mọi người đã đến đông, đến đủ…

ĐĂM DI: Hỡi tất cả trai làng tốt bụng của ta! Tối nay ta thắp đèn mỡ, đốt lửa chai để bàn cho trúng, cho suốt việc đi đánh bọn ác Ca Rơ Bú. Ta muốn đi ngay sáng mai. (…) Bụng các anh nghĩ làm sao?

Đăm Di miệng nói chưa hết lời, dứt tiếng, trai làng người này người nọ đã ầm ầm như sấm dậy, giơ giáo mác như bông lau ngọn lách, muốn được đi đánh kẻ ác Ca Rơ Bú ngay.

TRAI LÀNG: Ơ ông Đăm Di! Đi ngay chứ! Chuyện đó chúng tôi đã muốn từ lâu, từ trước. Dao chúng tôi đã mài, mác chúng tôi đã sắc, khiên chúng tôi đã sắp, đã sửa. Chỉ còn chờ người gọi đi, chờ ông dẫn đường đó thôi. Thù Ca Rơ Bú đã đầy một bụng, giận Ca Rơ Bú đầy một ngực. Chúng tôi chỉ muốn đi hỏi nợ nó ngay tức khắc!

ĐĂM DI: – Hỡi trai làng, vậy sáng mai ta sẽ ăn thịt, uống rượu ở đây thật sớm để lên đường. Thôi các anh về nghỉ cho được khỏe chân, mạnh tay, mai cầm khiên cho chắc, vung dao cho khỏe, cuốc cho tan, đánh cho vỡ bọn cọp ác Ca Rơ Bú.

Đăm Di vừa dứt lời, trai làng người này một câu, người kia một tiếng. NGƯỜI NỌ: – Ơ chú Đăm Di, chuyện đó đừng lo, chúng tôi đã có nhiều sức.

NGƯỜI KIA: – Ơ ông Đăm Di, chuyện đó đừng ngại, chúng tôi đã dư nhiều lực. Tay chúng tôi sẽ làm theo lời ông, chân chúng tôi chẳng đi ngược chân ông. Phải cuốc được vỡ, đánh được tan bọn Ca Rơ Bú hung ác hơn con hổ, con cọp kia bụng chúng tôi mới hả, mới nguôi.

ĐĂM DI: – Hỡi trai làng, hãy về nhà nghỉ đi! Mai đến đây thật sớm ăn cơm uống rượu rồi lên đường cho khỏe chân, mạnh tay.

TRAI LÀNG: – Ơ bác, ơ ông Đăm Di! Chúng tôi về đây!

Khi trai làng đã về hết, Đăm Di lại tiếp tục bàn bạc với các em.

ĐĂM DI: – Ơ bạn Đăm Gơrơoăn, em Xing Mun, Xing Mơ Nga, Hơ Lát Dang! Việc nhỏ, việc lớn ta hãy bàn cho kĩ. Muốn đánh chóng được tan, cuốc được vỡ, giết nhanh được bọn Ca Rơ Bú, ta phải làm thế nào? Bụng bạn và các em nghĩ sao?

HƠ LÁT DANG: – Các anh như cây kơnia mọc trước, cây đa mọc đầu, các anh nói bụng các anh trước đi! Em là út xin được nói sau.

ĐĂM GƠRƠOĂN: – Ơ bạn Đăm Di! Sớm mai, khi chim bơrơbúc kêu, ta bắc nồi, dựng kiềng, chim ató gọi, ta vo gạo nấu cơm, chim diều hót, ta gói cơm, chim chào mào giục, ta mở cổng, chim mơlang báo thức người đi làm thì ta lên đường.

ĐĂM DI: – Đó là ý bạn Đăm Gơrơoăn. Còn bụng các em tính làm sao?

XING MUN: – Ơ anh Đăm Di! Bụng em nghĩ là sáng mai ta cơm nước thật sớm rồi đi ngay. Đến gần làng Ca Rơ Bú, ta sẽ chia người nào vây quanh làng, người nào nấp chờ ở bến nước ăn. Đến trưa, khi bọn Ca Rơ Bú đi làm lễ nhà mả về, kẻ mệt, thằng say, lúc đó ta ập vào đánh. Dẫu chúng có mười tay cũng không kịp trở, mười chân cũng không kịp chạy. Ta sẽ bắt chúng như bắt gà trong lồng, bắt lợn trong cũi!

XING MƠ NGA: – Bụng em nghĩ rằng, chờ đến chiều ngày mai, khi bọn Ca Rơ Bú đang ăn nhà mả, chúng ta sẽ ập vào đánh. Đúng lúc chúng đang mải tranh thịt, mê rượu, không còn nhớ, không còn nghĩ gì đến việc khiên đao, lúc đó chúng chỉ còn cách nằm im cho ta bắt, nằm gục cho ta trói. Bụng chúng hết giỏi, tay chúng hết mạnh!

Đăm Di quay mặt về phía Hơ Lát Dang hỏi.

ĐĂM DI: – Ơ em Hơ Lát Dang! Bụng em nghĩ sao, miệng em chưa thấy nói?

HƠ LÁT DANG: – Ơ anh Đăm Di, ơ các anh! Bụng em cũng như bụng các anh thôi. Đánh sáng sớm, đánh buổi trưa, hay buổi chiều đều được cả. Nhưng em nghĩ đánh buổi chiều tốt hơn. Đánh

buổi chiều, ta sẽ chóng cuốc được tan, đánh được vỡ bọn Ca Rơ Bú, ta mới chắc chắn cứu được mẹ, được cha, được chị Bra Lơ Tang, chị Hơ Bia Rơ Sun. Đánh sớm quá, bụng chúng chưa no thịt, đầu chúng chưa say rượu, chân chúng còn nhanh, mắt chúng còn tinh, chúng sẽ giết mất mẹ cha ta, cùng chị Bra Lơ Tang, chị Hơ Bia Rơ Sun…

ĐĂM DI: – Em Hơ Lát Dang nói trúng đấy! Bụng anh cũng nghĩ thế đó! Ơ bạn Đăm Gơrơoăn, ơ các em, mai ta cứ làm thế thôi. Bây giờ ta đi nghỉ cho khỏe chân, mạnh tay!

Đêm hôm ấy, Đăm Di mắt không muốn nhắm, đầu không muốn ngủ. Chàng thở lên “đứt ngọn dây dưa, thở xuống đứt ngọn dây mơkao”. Chàng vừa ngồi xuống chưa yên chỗ, đã lại muốn đứng lên, vừa ngả lưng chưa ấm chỗ, đã bật ngồi dậy. Bụng chàng đang thương em gái Bra Lơ Tang, lòng chàng đang nhớ Hơ Bia Rơ Sun (vợ của Đăm Di) bấy lâu bị bọn ác Ca Rơ Bú bắt trói, đánh đập. Chàng nghĩ thương mẹ, thương cha, thương dân làng. Tai chàng hết nghiêng bên này, nghe bên nọ xem đã có tiếng gà rừng gọi sáng, tiếng gà làng gọi dậy, tiếng chim bơrơ búk gọi nấu cơm, nghiêng bên kia xem đã có tiếng chim ató, tiếng chim mơlang gọi mở cổng, kêu mở cửa để lên đường đi đánh kẻ ác Ca Rơ Bú.

(Trích: Đăm Di đi săn, sử thi Ê đê, in trong Tổng tập văn học Việt Nam, tập 40, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, Tr.165-166)

Câu hỏi: Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích giá trị nội dung của văn bản trích “Đăm Di đi săn” ở phần Đọc hiểu.

Hướng dẫn trả lời:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích giá trị nội dung của văn bản trích “Đăm Di đi săn” ở phần Đọc hiểu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về sử thi Tây Nguyên và tác phẩm Đăm Di đi săn.

- Dẫn dắt vấn đề: đoạn trích thể hiện rõ những giá trị nội dung đặc sắc.

* Thân bài:

a. Phản ánh hiện thực đời sống cộng đồng

- Tái hiện cuộc chiến khốc liệt của buôn làng với thế lực ác độc (Ca Rơ Bú).

- Thể hiện khát vọng tự do, ý chí đấu tranh để bảo vệ buôn làng, gia đình.

b. Ngợi ca người anh hùng sử thi

- Đăm Di: người lãnh đạo có uy tín, tài năng và bản lĩnh.

- Có trách nhiệm với cộng đồng: tập hợp, bàn bạc, tổ chức lực lượng chống thù.

- Giàu tình nghĩa: thương cha mẹ, vợ con, em gái, dân làng; thao thức lo cho mọi người.

c. Khẳng định tinh thần đoàn kết của cộng đồng Ê-đê

- Dân làng đồng lòng hưởng ứng tiếng gọi của Đăm Di.

- Mỗi người góp ý kiến, cùng hiến kế, thể hiện tinh thần dân chủ, gắn bó.

d. Giá trị văn hóa – tinh thần

- Thể hiện quan niệm về công lí: cái ác phải bị trừng trị, cái thiện tất thắng.

- Lưu giữ niềm tự hào, sức mạnh cộng đồng, khát vọng hạnh phúc no ấm của người Ê-đê.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nội dung: đoạn trích Đăm Di đi săn vừa ca ngợi phẩm chất anh hùng, vừa thể hiện khát vọng cộng đồng và mang đậm bản sắc văn hóa Tây Nguyên.

- Nêu ý nghĩa: góp phần bồi dưỡng lòng yêu quê hương, tự hào về truyền thống dân tộc.

Bài viết tham khảo

Sử thi là thể loại văn học dân gian ra đời từ buổi bình minh của lịch sử nhân loại, gắn liền với những cuộc đấu tranh giữ làng, giữ nước của các cộng đồng cổ xưa. Ở Việt Nam, sử thi Tây Nguyên là một trong những bộ phận tiêu biểu, phản ánh sâu sắc đời sống và khát vọng của cư dân nơi đây. Đoạn trích Đăm Di đi săn là minh chứng rõ rệt cho những giá trị nội dung đặc sắc ấy.

Trước hết, văn bản mang giá trị phản ánh hiện thực sâu sắc. Câu chuyện tái hiện cuộc xung đột quyết liệt giữa buôn làng Đăm Di và thế lực hung bạo Ca Rơ Bú. Thông qua đó, tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống đấu tranh không ngừng của đồng bào Tây Nguyên để bảo vệ buôn làng, bảo vệ hạnh phúc. Đồng thời, đoạn trích cũng khắc họa sinh hoạt thường ngày với những tập tục đặc trưng như việc hội họp, ăn uống, lễ bỏ mả…, làm hiện lên một bức tranh sinh động về đời sống văn hóa của cộng đồng Ê-đê.

Không chỉ dừng lại ở giá trị phản ánh, tác phẩm còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Hình tượng Đăm Di nổi bật như một anh hùng cộng đồng: có trách nhiệm, có uy tín, biết lắng nghe và biết dẫn dắt dân làng. Chàng thao thức vì cha mẹ, vì em gái, vì vợ và vì cả buôn làng, qua đó thể hiện tấm lòng vị tha, tinh thần hy sinh. Cùng với Đăm Di, trai làng hiện lên đoàn kết, kiên cường, sẵn sàng theo hiệu lệnh để chống kẻ thù. Tất cả đã làm nổi bật khát vọng chung: khát vọng công lí, cuộc sống no ấm, tự do, hạnh phúc.

Gắn liền với những giá trị ấy là giá trị nghệ thuật giàu sức gợi. Ngôn ngữ trong đoạn trích mang đậm sắc thái dân gian, nhiều hình ảnh so sánh độc đáo (“giơ giáo mác như bông lau ngọn lách”, “giận Ca Rơ Bú đầy một ngực”…), vừa mộc mạc vừa hào hùng. Giọng điệu đối đáp, lặp cấu trúc khiến lời kể như một khúc hát sử thi vang lên đầy khí thế. Hình tượng Đăm Di vì thế được khắc họa rõ nét trong bức tranh cộng đồng vừa hiện thực vừa lý tưởng.

Đoạn trích Đăm Di đi săn không chỉ ca ngợi người anh hùng Đăm Di mà còn tái hiện vẻ đẹp đời sống và khát vọng cộng đồng Ê-đê. Tác phẩm có giá trị hiện thực, giá trị nhân văn và nghệ thuật đặc sắc, góp phần làm giàu thêm kho tàng sử thi Tây Nguyên nói riêng, văn học dân gian Việt Nam nói chung.

Xem thêm các câu hỏi Đọc hiểu và Viết trong truyện Đăm Di đi săn chọn lọc, hay khác:

• Đoạn trích Đăm Di đi săn thuộc thể loại văn học nào? Nêu đặc điểm cơ bản của thể loại này

• Hoàn cảnh nào đã khiến Đăm Di cùng trai làng bàn kế hoạch đánh Ca Rơ Bú?

• Qua đoạn đối thoại giữa Đăm Di và trai làng, em thấy tình cảm và thái độ của mọi người đối với Đăm Di như thế nào?

• Trong lời bàn bạc của các em trai (Đăm Gơrơoăn, Xing Mun, Xing Mơ Nga, Hơ Lát Dang), ai là người có ý kiến cuối cùng được Đăm Di tán thành? Nội dung ý kiến ấy ra sao?

• Từ nội dung đoạn trích Đăm Di đi săn, viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) làm rõ đặc điểm của nhân vật sử thi được thể hiện qua hình tượng Đăm Di trong văn bản.

Xem thêm bộ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 10 phần Truyện sử thi chọn lọc, hay khác:

• Đọc hiểu Đăm Săn

• Đọc hiểu Rama và Ravana xuất trận

• Đọc hiểu Cuộc đấu trí của Ô-đi-xê và Pê-nê-lốp

• Đọc hiểu Xing Nhã

• Đọc hiểu Đăm Noi

• Đọc hiểu I-li-át

• Đọc hiểu Nỗi nhớ quê hương của Uy-lít-xơ

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---