Kiến thức trọng tâm Lịch sử 10 Bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)

---

---

Kiến thức trọng tâm Lịch sử 10 Bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Lịch sử lớp 10 năm 2021, VietJack biên soạn Lịch sử 10 Bài 25: Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX) theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Lịch sử 10.

A. Lý thuyết bài học

I. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước, chính sách ngoại giao

- Năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi (Gia Long). Nhà Nguyễn thành lập, đóng đô ở Phú Xuân (Huế).

* Tổ chức bộ máy nhà nước.

CQTƯ tổ chức theo mô hình thời Lê.

- Thời Gia Long chua nước ta làm 3 vùng: Bắc Thành, Gia Định Thành và các trực doanh (Trung Bộ) do Triều đình trực tiếp cai quản.

- Năm 1831 - 1832 Minh Mạng thực hiện cải cách hành chính chia cả nước là 30 tỉnh và một Phủ Thừa Thiên. Đứng đầu là tổng đốc tuần phủ hoạt động theo sự điều hành của triều đình.

Lược đồ các đơn vị hành chánh Việt Nam thời Nguyễn (từ năm 1832)

- Tuyển chọn quan lại: qua giáo dục, khoa cử.

- Luật pháp ban hành Hoàng triều luật lệ với 400 điều hà khắc.

- Quân đội: được tổ chức quy củ trang bị đầy đủ song lạc hậu, thô sơ.

* Ngoại giao.

- Thần phục nhà Thanh (Trung Quốc).

Bắt Lào, Cam-pu-chia thần phục.

- Với phương Tây "đóng cửa, không chấp nhận việc đặt quan hệ ngoại giao của họ".

Binh lính người Việt thời Nguyễn.

II. Tình hình kinh tế và chính sách của nhà Nguyễn

* Nông nghiệp

- Nhà Nguyễn thực hiện chính sách quân điền, song do diện tích đất công ít (20% tổng diện tích đất), đối tượng được hưởng nhiều, vì vậy tác dụng không lớn.

- Khuyến khích khai hoang bằng nhiều hình thức, nhà nước và nhân dân cùng khai hoang.

- Nhà nước còn bỏ tiền, huy động nhân dân sửa, đắp đê điều.

- Trong nhân dân, kinh tế tiểu nông cá thể vẫn duy trì như cũ.

* Nhà Nguyễn đã có những biện pháp phát triển nông nghiệp, song đó chỉ là những biện pháp truyền thống, lúc này không có hiệu quả cao. Nông nghiệp Việt Nam vẫn là một nền nông nghiệp thuần phong kiến, rất lạc hậu.

* Thủ công nghiệp

- Thủ công nghiệp nhà nước:

  + Tổ chức quy mô lớn, các quan xưởng được xây dựng, sản xuất tiền, vũ khí, đóng thuyền, làm đồ trang sức, làm gạch ngói (nghề cũ).

  + Thợ quan xưởng đã đóng tàu thủy - được tiếp cận với kỹ thuật chạy bằng máy hơi nước.

- Trong nhân dân: nghề thủ công truyền thống được duy trì nhưng không phát triển như trước.

Đấu vật

* Thương nghiệp

  + Nội dung phát triển chậm chạp do chính sách thuế khóa phức tạp của Nhà nước.

  + Ngoại thương: Nhà nước nắm độc quyền, buôn bán với các nước láng giềng như Trung Hoa, Xiêm, Mã lai.

  + Dè dặt với phương Tây, tàu thuyền các nước phương Tây chỉ được ra vào cảng Đà Nẵng.

  + Cho nên đô thị tàn lụi dần.

III. Tình hình văn hóa - giáo dục

- Tôn giáo: độc tôn Nho giáo, hạn chế Thiên chúa giáo, tín ngưỡng dân gian tiếp tục phát triển …

- Giáo dục: giáo dục Nho học được củng cố, Nhà Nguyễn tổ chức khoa thi Hương đầu tiên năm 1807; khoa thi Hội đầu tiên năm 1822 song không bằng các thế kỷ trước.

- Văn học: văn học chữ Nôm phát triển. Tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan.

- Sử học : Quốc sử quán thành lập nhiều bộ sử lớn được biên soạn: Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, Lịch triều tạp kỷ của Ngô cao Lãng, Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức ..

- Kiến trúc: kinh đô Huế, lăng tẩm, thành lũy ở các tỉnh, cột cờ ở Hà Nội

- Nghệ thuật dân gian: tiếp tục phát triển.

Toàn cảnh Đại Nội trong kinh thành Huế

Huế - Cửu Đỉnh và Thế Miếu 1835 - 1837

Huế - Lăng Minh Mạng 1840 - 1843

Huế - Lăng Tự Đức 1864 - 1867

Lăng Khải Định

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Tên nước Việt Nam có từ bao giờ?

A. Năm 1802      B. Năm 1804

C. Năm 1815      D. Năm 1820

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 2. Vua Gia Long đã chia đất nước thành

A. Hai miền: miền Bắc và miền Nam

B. Ba miền: miền Bắc, mâu thuẫn và miền Nam

C. Ba vùng: Bắc thành, Gia Định và Trực Doanh

D. Ba trấn: Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 3. Vị vua nào dưới triều Nguyễn đã quyết định chia đất nước thành các đơn vị hành chính tỉnh

A. Gia Long      B. Minh Mạng

C. Thiệu Trị      D. Tự Đức

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 4. Dưới triều Nguyễn, việc tuyển chọn quan lại được tiến hành theo phương thức nào

A. Từ những người thân cận, trung thành

B. Dựa vào giáo dục, khoa cử

C. Lúc đầu, từ những người thân cận về sau chủ yếu dựa vào giáo dục khoa cử

D. Từ những người thân cận và thông qua khoa cử, kể cả dùng tiền mua

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 5. Tên gọi khác của bộ “Hoàng triều luật lệ” là

A. Hình thư

B. Hoàng Việt luật lệ

C. Hình luật

D. Luật Hồng Đức

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 6. Ý nào không phản ánh đúng chính sách đối ngoại của triều Nguyễn?

A. Phục tùng nhà Thanh

B. Bắt Lào và Chân Lạp thần phục

C. Chủ trương thiết lập quan hệ giao ban với Mĩ

D. Thực hiện chính sách “đóng cửa” với các nước tư bản châu Âu

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 7. Nguyên nhân căn bản làm cho chính sách quân điền của nhà Nguyễn không thể thực hiện rộng rãi là

A. Do nhân dân không ủng hộ

B. Do việc chia ruộng đất không công bằng

C. Do ruộng đất công còn quá ít

D. Do sự chống đối của quan lại địa phương

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 8. Nét nổi bật về tình hình thủ công nghiệp dưới triều Nguyễn là

A. Một số nghề thủ công như làm gốm, sứ, kéo tơ, dệt vải lụa, nấu đường, khai mỏ tiếp tục phát triển

B. Thủ công nghiệp nhà nước được tổ chức quy mô lớn với nhiều ngành nghề

C. Các làng, phường thủ công trong nhân dân vẫn được duy trì nhưng không phát triển

D. Do chính sách của nhà nước và nhu cầu thị trường nên các mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa không phát triển được

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 9. Đến thế kỉ XIX, ở nước ta đã xuất hiện nghề thủ công mới nào?

A. Làm tranh sơn mài

B. In tranh dân gian

C. Làm đường trắng

D. Khai mỏ

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 10. Về tổng thể chính sách của nhà Nguyễn về kinh tế là

A. Trọng nông, ức thương

B. Trọng thương, ức nông

C. Hạn chế phát triển các ngành nghề mới

D. Coi trọng thủ công nghiệp và thương nghiệp

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 11. Hệ tư tưởng độc tôn dưới triều Nguyễn là

A. Phật giáo      B. Kitô giáo

C. Nho giáo      D. Đạo giáo

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 12. Nhà Nguyễn thực hiện chính sách “cấm đạo” đối với

A. Phật giáo      B. Kitô giáo

C. Hồi giáo      D. Đạo giáo

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 13. Dưới thời Nguyễn, khoa thi hội đầu tiên được tổ chức vào năm nào?

A. Năm 1804      B. Năm 1814

C. Năm 1820      D. Năm 1822

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 14. Tác phẩm văn học chữ Nôm đặc biệt xuất sắc dưới thời nhà Nguyễn là

A. Truyện Kiều của Nguyễn Du

B. Các bài thơ Nôm của Hồ Xuân Hương

C. Các bài thơ Nôm của Bà Huyện Thanh Quan

D. Các truyện Nôm khuyết danh

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 15. Nhiệm vụ sưu tầm, lưu trữ sách cổ và biên soạn các bộ sử chính thống dưới triều Nguyễn thuộc về

A. Quốc sử quán      B. Quốc sử viện

C. Quốc tử giám      D. Văn miếu

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 16. Tác phẩm Lịch triều hiến chương loại chí do ai biên soạn?

A. Trịnh Hoài Đức

B. Phan Huy Ích

C. Phan Huy Chú

D. Ngô Cao Lăng

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 17. Thành tựu kiến trúc nổi tiếng dưới triều Nguyễn hiện nay được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới là

A. Thành Hà Nội

B. Quân thể cung điện, lăng tẩm ở Huế

C. Hệ thống lăng tâm các vua triều Nguyễn ở Huế

D. Phố cổ Hội An (Quảng Nam)

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

C. Giải bài tập sgk

• Trả lời câu hỏi Bài 25 (trang 127): Hãy đánh giá chính sách ...

• Trả lời câu hỏi Bài 25 (trang 128): Em hãy nhận xét về thủ ...

• Bài 1 (trang 129 sgk Lịch Sử 10): Trình bày khái quát ...

• Bài 2 (trang 129 sgk Lịch Sử 10): Hãy nêu những ưu điểm ...

• Bài 3 (trang 129 sgk Lịch Sử 10): Hãy nêu các thành tựu ...

• Bài 4 (trang 129 sgk Lịch Sử 10): Em hãy đánh giá chung ...

Xem thêm các bài học Lịch sử lớp 10 đầy đủ, chi tiết khác:

• Lịch sử 10 Bài 26: Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân
• Lịch sử 10 Bài 27: Quá trình dựng nước và giữ nước
• Lịch sử 10 Bài 28: Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam thời phong kiến
• Lịch sử 10 Bài 29: Cách mạng Hà Lan và cách mạng tư sản Anh
• Lịch sử 10 Bài 30: Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---

---

---