Phân tích đặc điểm nghệ thuật hồi kí trong đoạn trích Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi

Câu hỏi Phân tích đặc điểm nghệ thuật hồi kí trong đoạn trích Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi thuộc bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 12 đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh ôn thi Văn Tốt nghiệp THPT đạt kết quả cao. Mời các bạn đón đọc:

Phân tích đặc điểm nghệ thuật hồi kí trong đoạn trích Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi

Xem thử

Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 12 phần Kí bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

Nội dung tác phẩm Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi

QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN NGHỀ VIẾT VĂN CỦA TÔI

(Đặng Thai Mai)

Ngày tôi mới bắt đầu đi dạy học, các cậu học sinh của tôi (có lẽ vì thấy thầy mình ăn nói cũng tương đối trôi chảy) nên thỉnh thoảng vẫn khuyên tôi nên viết văn cho đăng báo, nhưng tôi luôn lắc đầu nói với anh em: hễ đang còn chế độ kiểm duyệt thì tôi quyết chẳng viết gì đâu. Mà các cậu còn muốn mình viết bằng tiếng Pháp chứ gì? Xin miễn đi. Người Việt Nam viết tiếng Pháp khó lắm. Thế rồi, vì bệnh lười cũng có, vì ngại ngùng cũng có, tôi đã không hề nghĩ đến chuyện viết văn đăng báo.

Tôi chỉ mới bắt đầu viết từ ngày thành lập Mặt trận bình dân do Đảng lãnh đạo. Hồi này, dưới áp lực của cuộc đấu tranh trên đất nước cũng như ở bên Pháp, chính quyền thuộc địa đã phải nới tay trong chính sách văn hóa. Trong Nam ngoài Bắc, các cơ quan ngôn luận của Đảng đã tập hợp được khá nhiều nhà báo, nhà văn tiến bộ. Đối với tôi đây cũng là một dịp thuận lợi để đem ngòi bút mình phục vụ chủ trương của Đảng. Hàng tuần tôi đã có thể đóng góp vào một vài cột báo tiếng Việt, tiếng Pháp. Nhưng chỉ ba năm sau, cuộc chiến tranh thế giới bùng nổ và cái gọi là quyền tự do ngôn luận ở Đông Dương cũng bị thủ tiêu. Trên dải đất chữ S này bầu không khí chính trị, văn hóa lại ảm đạm hơn bao giờ hết. Nhiều anh em bị bắt đi an trí. Phần lớn các đồng chí lãnh đạo đã thoát ly, đi vào bí mật để tổ chức lực lượng chuẩn bị cho cuộc đấu tranh một mất một còn chống chủ nghĩa thực dân Pháp, chống đế quốc Nhật. Tuy vậy mối liên lạc giữa Đảng với giới văn học nghệ thuật vẫn không hề bị cắt đứt. Đối với anh em, bản “Đề cương về văn hóa Việt Nam” năm 1943 thật sự là một kim chỉ nam. [ ... ]

Điều may mắn là dưới sự lãnh đạo của Đảng, quần chúng nhân dần tiến lên không ngừng và lớp thanh niên trí thức thật sự yêu nước đã tìm được một hướng đi chắc chắn cho tư duy, cho nghệ thuật của mình. Lứa tuổi thanh niên, được hướng dẫn đúng đắn, được bồi dưỡng chu đáo trên đường đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp hơn của nhân loại bao giờ cũng là hy vọng đẹp đẽ và lực lượng tiền phong chắc chắn của loài người.

(Trích Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi, Đặng Thai Mai, Đặng Thai Mai hồi kí, NXB Hồng Đức, 2021, tr.274-275)

Câu hỏi: Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích đặc điểm nghệ thuật hồi kí trong đoạn trích “Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi” (Đặng Thai Mai).

Hướng dẫn trả lời:

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích đặc điểm nghệ thuật hồi kí trong đoạn trích “Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi” (Đặng Thai Mai).

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Đặng Thai Mai – nhà văn, nhà nghiên cứu lớn, trí thức cách mạng.

- Đoạn trích là hồi kí, tiêu biểu cho phong cách ký của ông.

- Nêu vấn đề: đặc điểm nghệ thuật hồi kí trong văn bản.* Thân bài:

1. Ngôi kể, giọng kể:

- Ngôi thứ nhất (“tôi”), nhân vật “tôi” chính là tác giả.

- Giọng văn chân thành, gần gũi, vừa kể vừa tâm sự.

2. Yếu tố phi hư cấu:

- Ghi chép sự kiện lịch sử xác thực: Mặt trận Bình dân, Chiến tranh thế giới thứ hai, Đề cương văn hóa Việt Nam 1943.

- Miêu tả hoàn cảnh chính trị, xã hội có thật → độ tin cậy cao.

3. Sự kết hợp tự sự – nghị luận – trữ tình:

- Tự sự: kể về hành trình cầm bút, những chặng đường viết báo.

- Nghị luận: nêu quan điểm nghề văn gắn với trách nhiệm xã hội.

- Trữ tình: thể hiện cảm xúc chân thành trước vận mệnh dân tộc và niềm tin vào lớp trẻ.

4. Giá trị nghệ thuật và tư tưởng:

- Là hồi kí nên giàu tính xác thực, giúp người đọc hiểu bối cảnh văn học – lịch sử.

- Lời văn súc tích, chân thành, giàu sức gợi.

- Thể hiện rõ chủ đề: văn chương gắn liền với dân tộc và trách nhiệm trí thức.

* Kết bài:

- Khẳng định nghệ thuật hồi kí của Đặng Thai Mai: chân thực, kết hợp tự sự và nghị luận.

- Mở rộng: Đoạn trích góp phần cho thấy vai trò của văn chương và trí thức trong cách mạng, còn nguyên giá trị hôm nay.

Bài văn tham khảo

Đặng Thai Mai không chỉ là một học giả uyên bác mà còn là một nhà văn hóa lớn của dân tộc. Hồi kí “Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi” đã để lại dấu ấn đặc sắc về cả nội dung tư tưởng và nghệ thuật. Đoạn trích cho thấy rõ đặc điểm nổi bật của hồi kí: sự chân thực trong ghi chép, sự đan xen giữa tự sự, nghị luận và trữ tình, cùng giọng văn giàu trải nghiệm cá nhân.

Trước hết, đoạn trích mang dấu ấn hồi kí rõ rệt ở ngôi kể thứ nhất. Nhân vật “tôi” trong tác phẩm đồng thời là tác giả, trực tiếp hồi tưởng và kể lại những trải nghiệm cá nhân. Giọng văn vì thế chân thành, gần gũi, có khi hóm hỉnh (“xin miễn đi”, “vì bệnh lười cũng có, vì ngại ngùng cũng có”), có khi lại thấm đẫm suy tư, nghiêm trang. Qua lời kể ấy, người đọc có cảm giác đang được nghe chính tác giả tâm sự, trò chuyện.

Một đặc điểm quan trọng khác của hồi kí là tính phi hư cấu, được thể hiện rõ trong đoạn trích. Đặng Thai Mai ghi chép lại những sự kiện lịch sử có thật: sự thành lập Mặt trận Bình dân, chính sách nới lỏng văn hóa của chính quyền thực dân, sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ hai, sự ra đời của “Đề cương về văn hóa Việt Nam” năm 1943. Những sự kiện này vừa phản ánh bối cảnh xã hội, vừa gắn liền với bước đường trưởng thành trong nghề văn của tác giả. Nhờ đó, đoạn trích có sức thuyết phục và giá trị tư liệu cao.

Đặc sắc hơn cả, đoạn trích cho thấy sự kết hợp giữa tự sự, nghị luận và trữ tình. Ở bình diện tự sự, tác giả kể lại một cách mạch lạc chặng đường viết văn: từ chỗ ngại ngần, không muốn viết, đến lúc tìm thấy cơ hội và động lực để cầm bút phục vụ cách mạng. Ở bình diện nghị luận, tác giả thể hiện quan niệm nghề văn gắn với trách nhiệm xã hội, với lý tưởng dân tộc. Những suy ngẫm về vai trò của “Đề cương văn hóa Việt Nam” hay niềm tin đặt vào thế hệ thanh niên trí thức mang tính chỉ đạo, định hướng. Và ở bình diện trữ tình, giọng văn nhiều lúc trầm lắng, chất chứa tình yêu quê hương, niềm tin vào tương lai. Chính sự kết hợp ấy đã tạo nên chiều sâu cảm xúc và sức lan tỏa tư tưởng cho hồi kí.

Có thể nói, “Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi” không chỉ có giá trị lịch sử tư liệu mà còn là minh chứng cho một phong cách hồi kí đặc sắc: chân thực, giàu suy ngẫm, kết hợp tự sự và nghị luận, nhuốm màu trữ tình. Đoạn trích giúp người đọc hiểu rằng nghề văn không thể tách rời vận mệnh dân tộc; người trí thức chỉ thật sự có giá trị khi biết gắn cuộc đời mình với lợi ích chung. Đây là một quan niệm đúng đắn, vẫn còn nguyên ý nghĩa trong thời đại hôm nay.

Xem thêm các câu hỏi Đọc hiểu và Viết trong tác phẩm Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi chọn lọc, hay khác:

• Xác định ít nhất hai dấu hiệu đặc trưng của hồi kí thể hiện trong đoạn trích Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi.

• Đoạn trích Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi sử dụng phương thức biểu đạt chính nào? Nêu tác dụng.

• Hãy chỉ ra một chi tiết cho thấy sự gắn bó của Đặng Thai Mai với cách mạng.

• Tác giả đã kể về bối cảnh lịch sử – xã hội nào trong hồi kí?

• Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích tác dụng của việc kết hợp yếu tố tự sự và nghị luận trong hồi kí “Quá trình rèn luyện nghề viết văn của tôi” (Đặng Thai Mai).

Xem thêm bộ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 12 phần Kí chọn lọc, hay khác:

• Đọc hiểu Quê ngoại

• Đọc hiểu Sử thi buồn

• Đọc hiểu Dưới vòm trời đầy mây

• Đọc hiểu Chợ bên đường

• Đọc hiểu Một tiệc ăn vạ

• Đọc hiểu Bốn đồng ngửa sấp

• Đọc hiểu Gánh mùa thu vào phố

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---