Luyện kĩ năng phân tích 20 tác phẩm truyện hiện đại

Trọn bộ Luyện kĩ năng phân tích 20 tác phẩm truyện hiện đại có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh lớp 9 ôn thi Văn vào 10.

Luyện kĩ năng phân tích 20 tác phẩm truyện hiện đại

Xem thử

Chỉ từ 80k mua trọn bộ Luyện kĩ năng phân tích 20 tác phẩm truyện hiện đại bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

1 Tìm ý cho phần phân tích nội dung của truyện:

+ Chủ đề của tác phẩm là gì?

+ Nhân vật nào là nhân vật chính? Nhân vật đó có hoàn cảnh, vẻ đẹp và số phận như thế nào? Nhà văn xây dựng nhân vật này nhằm mục đích gì (phê phán, ca ngợi, cảm thông...)

+ Ngoài nhân vật chính truyện còn có những nhân vật phụ nào? Các nhân vật này có vai trò như thế nào trong tác phẩm?

2. Tìm ý cho phần phân tích nghệ thuật của truyện:

+ Cốt truyện (đơn giản hay nhiều kịch tính? Tác dụng)

+ Ngôi kể, điểm nhìn (ngôi 1 hay ngôi 3; có mượn điểm nhìn của ai không? Tác dụng)

+ Cách dựng tình huống có gì đặc biệt?  (nếu có, nêu tác dụng)

+ Cách khắc họa nhân vật (theo dòng nội tâm hay qua hành động, lời nói, qua đối thoại, qua các chi tiết tiêu biểu như miêu tả thiên nhiên, đồ vật, sự vật.. ; nêu tác dụng)

+ Nhận xét ngôn ngữ truyện (đơn giản, tinh tế, hoặc hài hước, dí dỏm, hoặc lạnh lùng, hoặc giàu cảm xúc, giàu hình ảnh, hoặc trau chuốt, bóng bảy, đậm tính nghệ thuật, có kết hợp miêu tả, biểu cảm, bình luận không? Có sử dụng hình thức ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm không.. ; nêu tác dụng)

+ Nhận xét giọng điệu trong truyện (trầm buồn, xót xa hoặc nhẹ nhàng, hoặc thâm trầm hay vui tươi? Nêu tác dụng?)

1. Dàn ý bài văn phân tích một tác phẩm truyện/ đoạn trích

A. Mở bài: (viết 1 đoạn) – Cách này có thể áp dụng cho nhiều đề

+ Giới thiệu vấn đề: Tên tác giả, tác phẩm ..

B. Thân bài

1. Hoàn cảnh sáng tác + xuất sứ

2.1 Tóm tắt và nêu chủ đề của truyện (viết một đoạn)

+ Tóm tắt ngắn gọn câu chuyện

+ Nêu đề tài của truyện (Đề tài của truyện là gì? Đây là đề tài mới  hay cũ?)

+ Nêu chủ đề của truyện

2.2. Phân tích các nhân vật trong truyện để làm nổi bật chủ đề

* Phân tích nhân vật chính (1 đoạn)

+ Phân tích hoàn cảnh

+ Phân tích hành động, lời nói, suy nghĩ, tâm trạng để rút ra nhận xét, đánh giá về nhân vật.

+ Nhà văn xây dựng nhân vật này với dụng ý gì?

* Phân tích nhân vật phụ (1 đoạn)

+ Gồm những nhân vật nào?

+ Những nhân vật này có vai trò như thế

+ Nhân vật khác => có vai trò gì trong tác phẩm?

3. Những nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện (1 đoạn)

- Cốt truyện (đơn giản hay nhiều kịch tính? Tác dụng)

- Ngôi kể, điểm nhìn (ngôi 1 hay ngôi 3; có mượn điểm nhìn của ai không? Tác dụng)

- Cách dựng tình huống (nếu có, nêu tác dụng)

- Cách khắc họa nhân vật (theo dòng nội tâm hay qua hành động, lời nói, qua đối thoại, qua các chi tiết tiêu biểu như miêu tả thiên nhiên, đồ vật, sự vật.. ; nêu tác dụng)

- Nhận xét ngôn ngữ truyện (đơn giản, tinh tế, hoặc hài hước, dí dỏm, hoặc lạnh lùng, hoặc giàu cảm xúc, giàu hình ảnh, hoặc trau chuốt, bóng bảy, đậm tính nghệ thuật, có kết hợp miêu tả, biểu cảm, bình luận không? Có sử dụng hình thức ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm không.. ; nêu tác dụng)

- Nhận xét giọng điệu trong truyện (trầm buồn, xót xa hoặc nhẹ nhàng, hoặc thâm trầm, hoặc vui tươi, tác dụng)

4.  Đánh giá (1 đoạn)

- Nêu tóm tắt nghệ thuật và nội dung của truyện

- Nêu thông điệp, bài học rút ra từ câu chuyện

- Qua câu chuyện, em có nhận xét gì về tác giả?

- Liên hệ so sánh với các tác phẩm khác cùng đề tài (nếu có)

C. Kết bài: (1 đoạn)

-  Khẳng định lại đây là tác phẩm đặc sắc

- Tác phẩm/ đoạn truyện khơi gợi trong lòng người đọc những tình cảm gì? Giúp ta nhận thức được trách nhiệm gì?

- Sức sống của truyện trong lòng bạn đọc

MỘT SỐ ĐỀ VĂN PHÂN TÍCH TÁC PHẨM TRUYỆN/ ĐOẠN TRÍCH

Đề số 1: Viết bài văn phân tích đoạn trích sau:

ÔNG NGOẠI

“Lược phần đầu: Người nhà Dung đi nước ngoài, Dung sang ở với ông ngoại. Ban đầu Dung không hòa nhập được với cuộc sống mới, than thở với mẹ và người mẹ khuyên cố gắng chăm ông thay mẹ…

Dung anh ách lái xe về nhà ngoại, cậu đi để lại chiếc Chaly màu xanh, Dung dùng đi học. Hồi sáng này, ông ngoại dắt xe ra đến cửa Dung hỏi:

– Ngoại định đi đâu?

– Ông lên quận một chút.

Dung ngăn:

– Thôi, ngoại già rồi, không nên lái xe, có đi, con chở ông đi.

Ông tỏ vẻ giận, quầy quả vào nhà. Ôi, người già sao mà khổ đến vậy.

Thế nghĩa là có hai thế giới ở trong ngôi nhà. Thế giới của ông là mấy ông bạn già, là mấy chồng nhựt báo, là cái radio đâu hồi còn đánh nhau, là trầm tư suy ngẫm, là mảnh sân hoa trái. Thế giới của Dung là tiếng nhạc gào thét xập xình, là sắc màu xanh đỏ, là quả đất như nằm gọn trong bàn tay. Sáng nó dậy thật sớm để nấu cơm, sau đó đi học, chiều lại học, buổi tối nó vù xe đến bạn chơi hoặc về nhà nghe mấy đứa em cãi nhau ỏm tỏi. Hai thế giới vừa giành giựt vừa hoà tan nhau.

Mặc dầu Dung đang ở trong thế giới của ông, mà không biết mình đang chìm dần vào đấy…

Có những sự thay đổi Dung không thể ngờ được. Bây giờ mỗi đêm Dung trở mình nghe ông ngoại ho khúc khắc. Nghe cây mai nhỏ nứt mình, nảy chồi Dung nghiện hương trầm tối tối ông thắp lên bàn thờ bà ngoại. Lắm khi lũ em Dung sang, chúng nó phá phách quậy tung cả lên, Dung mắng, chúng nó trề môi “Chị hai khó như một bà già”, Dung giật mình. Có lẽ quen với cái tĩnh lặng trong sân mà mỗi chiều Dung giúp ông tưới cây, cái khoảng không xanh lạc lõng trong khói bụi, đâu đó, trên tàng me già, dăm chú chim hót líu lo Dung quen dáng  ông ngoại với mái tóc bạc, với đôi mắt hõm, cái cằm vuông, quen mỗi tháng một lần cọc cạch lên phường lương hưu. Có một điều Dung ngày càng nhận ra tiếng ho của ông ngày càng khô và rời rạc như lời kêu cứu. Chủ nhật Dung cắm cúi lau chùi bên dàn karaoke phủ bụi, ông đứng lên nheo mắt:

– Sao con không hát, con hát rất hay mà.- Dung thoáng ngỡ ngàng, nó hỏi:

– Ngoại có thích nghe không?

Rồi mở máy. Hôm ấy Dung rất vui, lần đầu tiên nó hát cho riêng ông nghe và quan trọng nhất là ông đã ngồi lại đấy, gật gù.

…

Hết mùa me dốt, ông cháu Dung nhặt lá mai đón Tết. Cậu gửi thư và quà về. Ông ôm chầm lấy thư bảo Dung.

– Con đọc ngoại nghe.

Dung đọc một lèo, lúc ngước lên đã thấy mắt ông đỏ rưng. Ông đến bàn thờ bà, đốt nén hương, mùi trầm ngào ngạt, Dung hỏi:

– Ngoại thương cậu như vậy, sao không theo cậu?

Ông trìu mến:

– Ngoại muốn mỗi năm cùng con đón giao thừa và nghe con hát”.

(Ông ngoại, Nguyễn Ngọc Tư, Nhà xuất bản trẻ 2001.)

*Chú thích:  Nguyễn Ngọc Tư: sinh năm 1976, quê ở Cà Mau, là nữ nhà văn trẻ của Hội nhà văn Việt Nam. Nguyễn Ngọc Tư thường viết về những điều bình dị, gần gũi xung quanh cuộc sống của mình. Giọng văn chị đậm chất Nam Bộ, là giọng kể mềm mại mà thâm trầm, sâu cay về những cuộc đời éo le, những số phận chìm nổi. Cái chất miền quê sông nước ngấm vào các tác phẩm, thấm đẫ   m cái tình của làng, của đất, của những con người chân chất hồn hậu nhưng ít nhiều gặp những bất hạnh.  Truyện ngắn “Ông ngoại” với một cốt truyện đơn giản nhưng chủ đề, đề tài có giá trị nhân văn cao, khiến người đọc phải suy ngẫm về nhiều điều có giá trị của cuộc sống.

Dàn ý chính	Dàn ý chi tiết
I/Mở bài
Mở  bài	+ Giữa dòng chảy của văn học Việt Nam, có không ít những tác phẩm đã làm say đắm lòng người bởi tính nhân văn sâu sắc và khả năng khơi gợi những cảm xúc mãnh liệt về tình người, tình quê hương. + Truyện ngắn “Ông ngoại” của Nguyễn Ngọc Tư là một trong những tác phẩm như vậy. + Với giọng văn mềm mại, đậm chất Nam Bộ, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo đưa người đọc vào một không gian bình dị của tình thân, nơi mà những giá trị giản đơn của cuộc sống được nâng niu, gìn giữ. + Trong đoạn trích này, tác giả đã làm nổi bật lên mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại, qua đó khắc họa rõ nét những thay đổi trong nhận thức và tình cảm của nhân vật Dung khi sống cùng ông.
II/ Thân bài
Khái quát	+ Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn tiêu biểu của giai đoạn văn học hiện đại, đặc biệt nổi bật với những tác phẩm viết về đời sống người dân miền Tây Nam Bộ. + Phong cách sáng tác của chị thường hướng đến những điều bình dị, gần gũi trong cuộc sống, nhưng lại chứa đựng những thông điệp sâu sắc về con người và cuộc đời. + Truyện ngắn "Ông ngoại" được kể theo ngôi thứ ba, qua điểm nhìn của Dung, một cô gái trẻ chuyển đến sống với ông ngoại sau khi gia đình đi nước ngoài. Cốt truyện đơn tuyến, tập trung vào mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại, cùng những biến đổi tâm lý của Dung khi dần dần thích nghi với cuộc sống mới. Trong truyện, hai nhân vật trung tâm là Dung và ông ngoại. Đây là những nhân vật  giúp tác giả làm nổi bật chủ đề của truyện.
Tóm tắt và nêu chủ đề	+ Tóm tắt: Đoạn trích kể về khoảng thời gian Dung sống cùng ông ngoại sau khi gia đình cô đi nước ngoài. Ban đầu, Dung cảm thấy khó hòa nhập với cuộc sống mới, nhưng dần dần, cô nhận ra những giá trị mà ông ngoại mang lại trong cuộc sống của mình. Những sự thay đổi trong thói quen và cách sống của Dung cho thấy mối quan hệ giữa cô và ông ngoại ngày càng gắn bó, đồng thời cũng bộc lộ những nỗi niềm, sự hy sinh thầm lặng của người ông dành cho cô cháu gái của mình. + Nêu chủ đề: Truyện "Ông ngoại" thể hiện rõ nét chủ đề  về tình thân, sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Đây là một chủ đề không mới, nhưng được Nguyễn Ngọc Tư khai thác một cách tinh tế và đầy nhân văn, khắc họa sâu sắc những giá trị của tình cảm gia đình.
Phân tích nhân vật chính	+ Trong đoạn trích, nhân vật Dung được khắc họa là một cô gái trẻ đang sống trong giai đoạn chuyển biến cảm xúc mạnh mẽ. + Ban đầu, Dung cảm thấy khó khăn khi phải sống cùng ông ngoại sau khi gia đình ra nước ngoài. Cô mang theo những thói quen và lối sống hiện đại, khó hòa nhập với cuộc sống tĩnh lặng, cổ điển của ông ngoại. + Tuy nhiên, qua những chi tiết như việc Dung ngăn ông lái xe, nghe tiếng ho của ông mỗi đêm, hay khi cô tự thấy mình trở nên khó tính như một "bà già," ta nhận thấy Dung đang dần thay đổi. + Từ một cô gái trẻ trung, năng động, Dung dần trở nên thấu hiểu và cảm nhận được sự quý giá của những điều giản dị xung quanh mình. Tâm trạng của Dung chuyển từ sự bối rối, lạ lẫm sang sự gắn bó, yêu thương ông ngoại, thể hiện qua hành động chăm sóc ông và thậm chí hát cho ông nghe, điều mà cô chưa từng nghĩ mình sẽ làm. =>Nguyễn Ngọc Tư xây dựng nhân vật Dung như một biểu tượng cho sự hòa quyện giữa hai thế hệ, qua đó nhấn mạnh giá trị của tình cảm gia đình, sự thấu hiểu và chia sẻ giữa những người thân yêu, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc sống hiện đại đang dần làm xa cách các mối quan hệ truyền thống.
Phân tích các nhân vật khác	Ông ngoại là một nhân vật trung tâm khác trong truyện, đại diện cho sự tĩnh lặng, những giá trị xưa cũ. Ông sống một cuộc sống giản dị, gắn bó với những vật dụng, ký ức của thời kỳ đã qua. Dù tuổi cao, sức yếu, ông vẫn cố gắng duy trì một nếp sống riêng, không muốn trở thành gánh nặng cho cháu. Nhân vật ông ngoại với hình ảnh một người già trầm lặng, chịu đựng, nhưng đầy tình thương, đã góp phần làm nổi bật chủ đề của truyện, đồng thời tạo nên một đối trọng với sự sôi động, hiện đại của cuộc sống xung quanh.
Đánh giá về nghệ thuật của đoạn trích	+ Cốt truyện của “Ông ngoại” đơn giản, không có nhiều kịch tính nhưng lại giàu tính nhân văn. Qua những chi tiết nhỏ, tác giả đã khéo léo dựng lên một bức tranh gia đình đầy cảm động, khiến người đọc không thể không suy ngẫm về những giá trị của tình thân. +  Truyện được kể theo ngôi thứ ba, nhưng điểm nhìn chủ yếu là từ Dung. Qua góc nhìn này, tác giả đã khắc họa được những biến đổi trong suy nghĩ và cảm nhận của Dung, đồng thời tạo sự gần gũi, đồng cảm với nhân vật. +  Tình huống trong truyện không phải là những sự kiện lớn lao, mà là những tình huống thường ngày, qua đó tác giả làm nổi bật sự thay đổi trong mối quan hệ giữa các nhân vật. Ví dụ như việc Dung nghe tiếng ho của ông ngoại vào ban đêm, hay khi cô hát cho ông nghe, đều là những tình huống giản dị nhưng đầy ý nghĩa. +  Nhân vật trong truyện được khắc họa chủ yếu qua suy nghĩ, hành động, lời nói của họ. Những chi tiết như tiếng ho của ông ngoại, việc Dung dần quen với hương trầm hay hình ảnh ông cháu cùng nhau nhặt lá mai đón Tết, đều góp phần làm rõ nét tính cách và mối quan hệ giữa các nhân vật này. +  Nguyễn Ngọc Tư sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng tinh tế, đậm chất Nam Bộ. Giọng văn nhẹ nhàng, trầm lắng tạo nên một bầu không khí vừa quen thuộc vừa sâu lắng. Những câu văn giàu hình ảnh, đôi khi sử dụng so sánh để làm nổi bật cảm xúc và tâm trạng của nhân vật.
Đánh giá chung và liên hệ	+ Truyện ngắn "Ông ngoại" là một tác phẩm xuất sắc về cả nội dung và nghệ thuật. + Qua cốt truyện đơn giản, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo khắc họa mối quan hệ gia đình với những biến đổi tâm lý tinh tế của nhân vật. Truyện không chỉ phản ánh tình thân mà còn gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về trách nhiệm và tình cảm giữa các thế hệ. + Bài học mà tác giả muốn truyền tải là giá trị của sự gắn kết gia đình, sự thấu hiểu và trân trọng những người thân yêu. +  Qua truyện này, ta có thể thấy Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn có khả năng thấu hiểu sâu sắc tâm lý con người, đặc biệt là những xúc cảm tinh tế trong các mối quan hệ gia đình. + So với những tác phẩm khác cùng đề tài như "Cha và con" của Vũ Trọng Phụng hay "Bố con cá gai" của Choi Sang Jin, “Ông ngoại” của Nguyễn Ngọc Tư mang một màu sắc riêng, nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, đậm chất Nam Bộ, giàu tình cảm và đầy tính nhân văn.
III/Kết bài
Kết bài	+ "Ông ngoại" của Nguyễn Ngọc Tư thực sự là một tác phẩm đặc sắc, khơi gợi trong lòng người đọc những tình cảm ấm áp về tình thân, về sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. + Truyện không chỉ giúp ta nhận thức rõ hơn về trách nhiệm đối với những người thân yêu, mà còn có sức sống lâu dài trong lòng người đọc, như một lời nhắc nhở về những giá trị vĩnh cửu của cuộc sống gia đình. + Tác phẩm này, với giọng văn trầm lắng và tình cảm sâu sắc, chắc chắn sẽ tiếp tục làm say lòng người đọc, mang đến những cảm xúc và suy ngẫm sâu xa về tình người và tình quê hương.

Bài văn hoàn chỉnh:

        Giữa dòng chảy của văn học Việt Nam, có không ít những tác phẩm đã làm say đắm lòng người bởi tính nhân văn sâu sắc và khả năng khơi gợi những cảm xúc mãnh liệt về tình người, tình quê hương. Truyện ngắn “Ông ngoại” của Nguyễn Ngọc Tư là một trong những tác phẩm như vậy. Với giọng văn mềm mại, đậm chất Nam Bộ, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo đưa người đọc vào một không gian bình dị của tình thân, nơi mà những giá trị giản đơn của cuộc sống được nâng niu, gìn giữ. Trong đoạn trích này, tác giả đã làm nổi bật lên mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại, qua đó khắc họa rõ nét những thay đổi trong nhận thức và tình cảm của nhân vật Dung khi sống cùng ông.

         Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn tiêu biểu của giai đoạn văn học hiện đại, đặc biệt nổi bật với những tác phẩm viết về đời sống người dân miền Tây Nam Bộ.  Phong cách sáng tác của bà thường hướng đến những điều bình dị, gần gũi trong cuộc sống, nhưng lại chứa đựng những thông điệp sâu sắc về con người và cuộc đời. Nhắc đến các sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư, ta không thể không nhắc đến truyện ngắn "Ông ngoại". Truyện được kể theo ngôi thứ ba, qua điểm nhìn của Dung, một cô gái trẻ chuyển đến sống với ông ngoại sau khi gia đình đi nước ngoài. Cốt truyện đơn tuyến, tập trung vào mối quan hệ giữa Dung và ông ngoại, cùng những biến đổi tâm lý của Dung khi dần dần thích nghi với cuộc sống mới. Trong truyện, hai nhân vật trung tâm là Dung và ông ngoại. Đây là những nhân vật  giúp tác giả làm nổi bật chủ đề của truyện.

         Đoạn trích kể về khoảng thời gian Dung sống cùng ông ngoại sau khi gia đình cô đi nước ngoài. Ban đầu, Dung cảm thấy khó hòa nhập với cuộc sống mới, nhưng dần dần, cô nhận ra những giá trị mà ông ngoại mang lại trong cuộc sống của mình. Những sự thay đổi trong thói quen và cách sống của Dung cho thấy mối quan hệ giữa cô và ông ngoại ngày càng gắn bó, đồng thời cũng bộc lộ những nỗi niềm, sự hy sinh thầm lặng của người ông dành cho cô cháu gái của mình. Truyện "Ông ngoại" thể hiện rõ nét chủ đề  về tình thân, sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Đây là một chủ đề không mới, nhưng được Nguyễn Ngọc Tư khai thác một cách tinh tế và đầy nhân văn, khắc họa sâu sắc những giá trị của tình cảm gia đình

................................

................................

................................

Trên đây tóm tắt một số nội dung miễn phí có trong bộ Luyện kĩ năng phân tích 20 tác phẩm truyện hiện đại năm 2025 mới nhất, để mua tài liệu đầy đủ, Thầy/Cô vui lòng xem thử:

Xem thử

Tham khảo thêm các tài liệu môn Ngữ văn lớp 9 hay khác:

• Dẫn chứng kinh điển Nghị luận xã hội ôn thi vào lớp 10

• Công thức viết đoạn văn Nghị luận xã hội

• 42 Đoạn văn NLVH bàn về một khía cạnh trong tác phẩm truyện hiện đại

• 100 Công thức mở bài nghị luận văn học dễ nhớ

• 120 Đề NLXH dưới dạng câu chuyện, mẩu tin, câu châm ngôn, câu nói người nổi tiếng

• 10 Mở bài, Kết bài Nghị luận xã hội cực hay

• Phân tích 45 tác phẩm ngoài chương trình sgk lớp 9

• Tuyển tập 50 đề văn NLXH cực chất ôn thi vào lớp 10

• Tài liệu chuyên sâu Văn 9 ôn thi vào lớp 10

• Kiến thức và Phương pháp Đọc hiểu ngữ liệu ngoài sgk

Xem thêm đề thi lớp 9 các môn học có đáp án hay khác:

Tài liệu giáo án lớp 9 các môn học chuẩn khác:

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---