Phản ứng oxi hóa - khử nội phân tử là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Phản ứng oxi hóa - khử nội phân tử là gì lớp 10 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 10 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Phản ứng oxi hóa - khử nội phân tử.

Phản ứng oxi hóa - khử nội phân tử là gì (chi tiết nhất)

1. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là gì?

- Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng oxi hóa – khử trong đó nguyên tố thể hiện tính khử và nguyên tố thể hiện tính oxi hóa khác nhau nhưng thuộc cùng một phân tử

VD: $2\text{K}\stackrel{+5}{\text{Cl}}\stackrel{-2}{{\text{O}}_3}\to 2\text{K}\stackrel{-1}{\text{Cl}}+3\stackrel{0}{{\text{O}}_2}$

Quá trình oxi hóa: $\stackrel{-2}{2O}\to O_2+4e$

Quá trình khử: $\stackrel{+5}{Cl+6e}\to \stackrel{-1}{Cl}$

Ta thấy: $\stackrel{-2}{O}$và $\stackrel{+5}{Cl}$ đều thuộc phân tử KClO₃ nên $2{\text{KClO}}_3\to 2\text{KCl}+3{\text{O}}_2$ là phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử.

- Chú ý phân biệt phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử với phản ứng tự oxi hóa – khử (có sự tăng và giảm đồng thời số oxi hóa của các nguyên tử cùng một nguyên tố)

VD: $\stackrel{0}{{\text{Cl}}_{\text{2}}}+2\text{NaOH}\to \stackrel{-1}{\text{NaCl}}+\stackrel{+1}{\text{NaClO }}+{\text{H}}_{\text{2}}\text{O}$

2. Kiến thức mở rộng

- Chất khử là chất nhường electron, chất oxi hóa là chất nhận electron.

- Quá trình oxi hóa là quá trình chất khử nhường electron, quá trình khử là quá trình chất oxi hóa nhận electron.

- Ví dụ: Đưa mẩu than gỗ nóng đỏ vào bình đựng khí oxygen, mẩu than cháy sáng.

Trong phản ứng trên, nguyên tử C nhường 4 electron, là chất khử; phân tử oxi nhận 4 electron, là chất oxi hóa.

$\stackrel{0}{\text{C}}+\stackrel{0}{{\text{O}}_{\text{2}}}\stackrel{t^{°}}{\to }\stackrel{+4}{\text{C}}\stackrel{-2}{{\text{O}}_{\text{2}}}$ (Quá trình oxi hóa)

$\stackrel{0}{{\text{O}}_{\text{2}}}+4e\to 2\stackrel{-2}{\text{O}}$ (Quá trình khử)

3. Bài tập minh họa

Câu 1. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng oxi hóa – khử trong đó nguyên tố thể hiện tính khử và nguyên tố thể hiện tính oxi hóa khác nhau nhưng thuộc cùng một phân tử. Trong các phản ứng sau phản ứng nào là phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử?

A. $2{\text{KClO}}_3\to 2\text{KCl}+3{\text{O}}_2$

B. ${\text{Cl}}_2+2\text{NaOH}\to \text{NaCl}+\text{NaClO}+{\text{H}}_2\text{O}$

C. $2\text{Al}+6\text{HCl}\to 2{\text{AlCl}}_3+3{\text{H}}_2$

D. ${\text{H}}_2+{\text{Cl}}_2\to 2\text{HCl}$

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Quá trình oxi hóa: $\stackrel{-2}{2O}\to O_2+4e$

Quá trình khử: $\stackrel{+5}{Cl+6e}\to \stackrel{-1}{Cl}$

Ta thấy: $\stackrel{-2}{O}$ và $\stackrel{+5}{Cl}$ đều thuộc phân tử KClO₃ nên $2{\text{KClO}}_3\to 2\text{KCl}+3{\text{O}}_2$ là phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử.

Câu 2. Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng không có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố.

B. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng oxi hóa – khử trong đó nguyên tố thể hiện tính khử và nguyên tố thể hiện tính oxi hóa khác nhau nhưng thuộc cùng một phân tử.

C. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng oxi hóa – khử trong đó nguyên tố thể hiện tính khử và nguyên tố thể hiện tính oxi hóa khác nhau và thuộc hai phân tử khác nhau.

D. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng có sự tăng và giảm đồng thời số oxi hóa của các nguyên tử cùng một nguyên tố.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử là phản ứng oxi hóa – khử trong đó nguyên tố thể hiện tính khử và nguyên tố thể hiện tính oxi hóa khác nhau nhưng thuộc cùng một phân tử.

Câu 3. Phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử?

A. $2\text{Na}+{\text{Cl}}_2\to 2\text{NaCl}$

B. ${\text{Fe}}_2{\text{O}}_3+3\text{CO}\to 2\text{Fe}+3{\text{CO}}_2$

C. $2{\text{KMnO}}_4\stackrel{t^{°}}{\to }{\text{K}}_2{\text{MnO}}_4+{\text{MnO}}_2+{\text{O}}_2$

D. $\text{Zn}+2\text{HCl}\to {\text{ZnCl}}_2+{\text{H}}_2$

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Xét phản ứng $2{\text{KMnO}}_4\stackrel{t^{°}}{\to }{\text{K}}_2{\text{MnO}}_4+{\text{MnO}}_2+{\text{O}}_2$​:

Mn từ +7 giảm xuống +6 (trong K₂​MnO₄​) và +4 (trong MnO₂​).

O từ −2 tăng lên 0 (trong O₂​).

Cả Mn và O đều thay đổi số oxi hóa trong cùng một chất KMnO₄ nên đây là phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử.

Câu 4. Phản ứng nào sau đây không phải là phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử?

A. ${\text{NH}}_4{\text{NO}}_3\stackrel{t^{°}}{\to }{\text{N}}_2\text{O}+2{\text{H}}_2\text{O}$

B. $2{\text{KMnO}}_4\stackrel{t^{°}}{\to }{\text{K}}_2{\text{MnO}}_4+{\text{MnO}}_2+{\text{O}}_2$

C. ${\text{CaCO}}_3\stackrel{t^{°}}{\to }\text{CaO}+{\text{CO}}_2$

D. ${\text{NH}}_4{\text{NO}}_2\stackrel{t^{°}}{\to }{\text{N}}_2+2{\text{H}}_2\text{O}$

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Phản ứng ${\text{CaCO}}_3\stackrel{t^{°}}{\to }\text{CaO}+{\text{CO}}_2$ là phản ứng phân hủy thông thường, không có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố nên không phải là phản ứng oxi hóa – khử.

Câu 5. Phản ứng nào sau đây không phải là phản ứng oxi hóa − khử nội phân tử?

A. $2{\text{Cu(NO}}_3{)}_2\stackrel{t^{°}}{\to }2\text{CuO}+4{\text{NO}}_2+{\text{O}}_2$

B. ${{\text{(NH}}_4)}_2{\text{Cr}}_2{\text{O}}_7\stackrel{t^{°}}{\to }{\text{N}}_2+{\text{Cr}}_2{\text{O}}_3+4{\text{H}}_2\text{O}$

C. $2{\text{AgNO}}_3\stackrel{t^{°}}{\to }2\text{Ag}+2{\text{NO}}_2+{\text{O}}_2$

D. $3{\text{Cl}}_2+6\text{KOH}\stackrel{t^{°}}{\to }5\text{KCl}+{\text{KClO}}_3+3{\text{H}}_2\text{O}$

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Phản ứng $3{\text{Cl}}_2+6\text{KOH}\stackrel{t^{°}}{\to }5\text{KCl}+{\text{KClO}}_3+3{\text{H}}_2\text{O}$ là phản ứng tự oxi hóa – khử, không là phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử.

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Cấu tạo nguyên tử là gì?

• Điện tích hạt nhân là gì?

• Hạt nhân là gì?

• Liên kết cộng hóa trị là gì?

• Tốc độ phản ứng là gì?

• Liên kết cộng hóa trị phân cực là gì?

---