Lý thuyết KHTN 9 Kết nối tri thức Bài 37: Các quy luật di truyền của Mendel

Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên 9 Bài 37: Các quy luật di truyền của Mendel sách Kết nối tri thức hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh lớp 9 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn KHTN 9.

Lý thuyết KHTN 9 Kết nối tri thức Bài 37: Các quy luật di truyền của Mendel

I - QUY LUẬT PHÂN LI

1. Thí nghiệm

- Mendel cho lai giữa các giống đậu hà lan khác nhau về một tính trạng tương phản, thuần chủng.

- Kết quả thu được:

Kết quả bốn thí nghiệm của Mendel về phép lai một tính trạng

+ F₁ đều đồng tính (chỉ xuất hiện một loại kiểu hình của bố hoặc của mẹ).

+ F₂ đều phân tính với tỉ lệ 3 : 1.

→ Do P thuần chủng, F₁ đồng tính về 1 trong 2 tính trạng của bố hoặc của mẹ nên quy ước tính trạng biểu hiện ở F₁ là tính trạng trội, tính trạng đến F₂ mới xuất hiện là tính trạng lặn.

2. Giải thích thí nghiệm

- Kết quả thí nghiệm được Mendel giải thích bằng sự phân li của cặp nhân tố di truyền (cặp allele):

+ Mỗi tính trạng do một cặp allele quy định, một có nguồn gốc từ bố, một có nguồn gốc từ mẹ, tồn tại một cách riêng rẽ, không hoà trộn vào nhau.

+ Khi giảm phân hình thành giao tử, các allele này phân li (tách rời nhau) và đi về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa allele này, còn 50% giao tử chứa allele kia.

+ Sự tổ hợp tự do và ngẫu nhiên của các loại giao tử khi thụ tinh đã thu được ở F₂ bốn tổ hợp giao tử với tỉ lệ kiểu hình là 3 trội : 1 lặn.

Giải thích thí nghiệm lai một tính trạng màu hoa của Mendel

- Nội dung quy luật phân li: Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền (cặp allele) quy định. Khi giảm phân hình thành giao tử, các allele trong cặp phân li đồng đều về các giao tử, mỗi giao tử chỉ chứa một allele của cặp.

3. Lai phân tích

a. Thí nghiệm phép lai phân tích của Mendel

- Thí nghiệm phép lai phân tích của Mendel được thực hiện như sau: Cho các cây có kiểu hình trội chưa xác định được kiểu gene lai với cây có kiểu gene đồng hợp tử lặn để kiểm tra kiểu gene của các cây có kiểu hình trội.

- Kết quả thí nghiệm:

+ Nếu kết quả phép lai phân tính thì kiểu gene của cơ thể cần kiểm tra là dị hợp.

+ Nếu kết quả phép lai đồng tính thì kiểu gene của cơ thể cần kiểm tra là đồng hợp.

Sơ đồ các phép lai phân tích của Mendel

b. Khái niệm và vai trò của phép lai phân tích

- Phép lai phân tích là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội chưa biết kiểu gene với cơ thể mang tính trạng lặn.

- Phép lai phân tích có vai trò xác định kiểu gene của cơ thể cần kiểm tra.

II - QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP

1. Thí nghiệm

- Mendel cho lai giữa các giống đậu hà lan khác nhau về hai tính trạng (màu hạt và dạng hạt) tương phản, thuần chủng:

2. Giải thích kết quả thí nghiệm

- Phân tích kết quả thí nghiệm:

+ Tỉ lệ các loại kiểu hình riêng của từng tính trạng ở F₂:

Về màu hạt có 3 hạt vàng : 1 hạt trơn.

Về dạng hạt có 3 hạt trơn : 1 hạt nhăn.

→ Sự di truyền của từng tính trạng (màu hạt, dạng hạt) vẫn đúng với quy luật phân li.

+ Tỉ lệ các loại kiểu hình chung của cả hai tính trạng ở F₂ là: 9 hạt vàng, vỏ trơn : 3 hạt vàng, vỏ nhăn : 3 hạt xanh, vỏ trơn : 1 hạt xanh, vỏ nhăn = tích tổ hợp hai tính trạng riêng rẽ: (3 hạt trơn : 1 hạt nhăn) × (3 hạt vàng : 1 hạt trơn).

→ Hai tính trạng di truyền độc lập, không phụ thuộc vào nhau.

- Giải thích kết quả thí nghiệm Kết quả thí nghiệm được giải thích bằng sự phân li độc lập của các cặp allele.

+ Mỗi tính trạng do một cặp allele quy định, trong quá trình hình thành giao tử, cặp allele này phân li độc lập với cặp allele khác nên đã hình thành các giao tử có tỉ lệ bằng nhau.

+ Sự tổ hợp tự do, ngẫu nhiên của các loại giao tử đực và cái khi thụ tinh đã thu được ở F₂ 16 kiểu tổ hợp với tỉ lệ kiểu hình là 9 : 3 : 3 : 1.

Giải thích thí nghiệm lai hai tính trạng màu hạt và dạng hạt của Mendel

- Nội dung quy luật phân li độc lập: Các cặp nhân tố di truyền (cặp allele) quy định các tính trạng khác nhau. Trong quá trình hình thành giao tử, cặp allele này phân li độc lập với cặp allele khác.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 9 Kết nối tri thức hay khác:

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 38: Nucleic acid và gene

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 39: Tái bản DNA và phiên mã tạo RNA

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 40: Dịch mã và mối quan hệ từ gene đến tính trạng

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 41: Đột biến gene

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 42: Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 9 hay khác:

• Giải sgk Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
• Giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
• Giải lớp 9 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 9 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 9 Cánh diều (các môn học)

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---